Ghjudaisimu

À prupositu di Wikipedia

U ghjudaisimu hè a tradizione, a cultura religiosa è u modu di campà di l'Ebrei, custituiti da l'eredi di l'Israeliti avendu chittatu l'antica terra d'Israel durante l'occupazione rumana ma ancu da qualche minurità cunvertite à lu filu di u tempu è mischjati à 'ssa diaspora. U ghjudaisimu hè una religione monoteista.

Siont'è i so testi fundatori, in particulare u Tanakh, a fede di l'antenati Israeliti è i so eredi, l'Ebrei, hè basata nant'à un' allianza trà Diu è Abraham, rinuvellata dopu da Mosè.

L'Ebrei fundonu u ghjudaisimu nant'à a religion abrahamica, chì fiuriscerà dopu in a Leghje Mosaica (a Torah), è scritture prufettiche (è Neviim) è l'astre Scritture (dette Ketuvim). Queste scritture sò designate sopra l'acronimu Tanakh, di u quale u testu hè a Bibbia.

'Ssa religione hè fundata nant'à u cultu di Diu, chjamatu YHWH, è chì ditene ogni putere (Elohim). Hè u transcendente Signore di i signori (Adonaï). Hè Unicu, onniputente, onnisciente, ghjustu è misericurdiosu.

U ghjudaisimu è una di è più anziane tradizione religiose monoteiste sempre praticate oghje. I valori è a storia di u populu ebreiu sò a surgente d'astre religione abrahamiche, cume u cristianesimu, l'islamu è u bahaisimu. Ma ùn hè a basa di u samaritanisimu, chì hè una tradizione israelita cuncurrente.

A Fede[mudificà | edità a fonte]

U Cultu[mudificà | edità a fonte]

E tradizione[mudificà | edità a fonte]

I simboli[mudificà | edità a fonte]

I lochi di cultu[mudificà | edità a fonte]

I testi[mudificà | edità a fonte]

Litteratura bibbiica[mudificà | edità a fonte]

Litteratura talmudica[mudificà | edità a fonte]

Litteratura rabbinica[mudificà | edità a fonte]

U cleru ebreu[mudificà | edità a fonte]

A conversione[mudificà | edità a fonte]

A storia[mudificà | edità a fonte]

U ghjudaisimu oghje[mudificà | edità a fonte]

Ebrei ind'u mondu

Ci sò più o menu 13 millione ebrei in lu mondu, in più di 100 paesi. Di quelli, Israel hè l'unicu paese di quale a religione officiale sia u ghjudaisimu, è a religione di a maiò partita di a populazione.

Ebrei in u mondu
Naziunalità Residenti
Flag of Israel.svg Israel 5.309.000
Flag of the United States.svg Stati Uniti 5.275.000
Flag of France.svg Francia 492.000
Flag of Canada.svg Canada 373.000
Flag of the United Kingdom (3-5).svg Regnu Unitu 297.000
Flag of Russia.svg Russia 228.000
Flag of Argentina.svg Argentina 184.000
Flag of Germany.svg Germania 118.000
Flag of Australia.svg Australia 103.000
Flag of Brazil.svg Brasile 96.000
Flag of Hungary.svg Ungheria 80.000-100.000
Flag of Ukraine.svg Ucraina 80.000
Flag of South Africa.svg Sud Africa 72.000
Flag of Belarus.svg Bielorussia 45.001
Flag of Italy.svg Italia 45.000
Flag of Mexico.svg Messicu 40.000
Flag of Belgium.svg Belgica 32.000
Flag of Turkey.svg Turchia 18.000-30.000
Flag of the Netherlands.svg Paesi Bassi 18.000-30.000
Flag of Chile.svg Cile 21.000
Flag of Iran.svg Iran 11.000-35.000
Flag of Ethiopia.svgEtiopia 12.000-22.000
Flag of Azerbaijan.svg Azerbaighjan 20.000
Flag of Uruguay.svg Uruguay 20.000
Flag of Spain.svg Spagna 12.000-20.000
Flag of Sweden.svg Svezia 18.000
Flag of Morocco.svg Maroccu 15.000
Flag of Bolivia.svg Bolivia 10.000

In Corsica[mudificà | edità a fonte]

Note[mudificà | edità a fonte]


Bibliografia[mudificà | edità a fonte]

Ligami[mudificà | edità a fonte]