India

À prupositu di Wikipedia

L'India (in hindi: भारत, Bhārat), ufficialmente a Republica di l'India (in hindi: भारत गणराज्य, Bhārat Gaṇarājya; in inglese: Republic of India), hè unu statu è paese in Asia meridiunale. A capitale hè Nova Delhi. Chjè a settima nazione più maiò geograficamente è a siconda più populata incù 1,2 milliardu d’abitanti. Hè dinò a dimucrazia a più populata in lu mondu sanu. E sò limite sò l’Oceanu Indianu à u sudu, u mare arabu à l’ovest è u golfu di u Bengal à l’este. Tocca u Pachistan à l’ovest, u Bhutan, a Repubblica populare di China è u Nepal à u nord, u Bangladesh à l’este. In l’oceanu indianu, l’India hè vicina da u Sri Lanka è di e Maldive. L’isule Andamane è Nicobare spartenu a fruntiera maritima di a Thailandia è di l’isula indunesiana di Sumatra in lu mare d'Andaman. L’India ha una costa di 7517 chilòmetri.

Paese di l’antica civilisazione di u valle di l’Indus è regione di strade cummerciale storiche, u subcuntinente indianu fù sempre identificatu à a sò ricchezza cummerciale è culturale. Quatru religioni, l'Induismu, u Buddismu, u Jainismu è u Sicchismu, ci sò nate, è u Zoroatrismu, u Ghjudaismu, u Cristianismu è l’Islam, ci sò ghjunte in lu primu milleniu. Culunizata da u Regnu Unitu in lu 19u seculu, l’India diventò independente in lu 1947 dopu à una lotta marcata da a resistenza passiva cundotta da Mahatma Gandhi.

L’India hè una repubblica federale costituzionale incù una demucrazia parlamentare costituita da 28 stati è 7 territori. Hè una sucietà pluralistica, plurilinguistica è multietnica induve si parlanu più di 400 lingue. L’ecunumia Indiana tene u settimu PIB mundiale. Dipoi e riforme di u 1991, l’India hè diventata l’ecunumia chi cresce u più rapidamente in lu mondu. Ma u paese ha sempre prublemi di puvertà, illeterismu, corruzzione è salute pubblica. L’India hè classificata cum’è Novu Paese Industrializatu è chjè unu di i quatru paesi di u BRIC (Bresile, Russia, India, China). Chjè unu di i sei stati chi tenenu l’arma nucleare. Chjè une putenza regionale di l’Asia meridionale.

L’India hè membra di e Nazioni Unite, di u Muvimentu di i Non-Allineati, di l’Organisazione Mundiale di u Cummerciu, di u G20 è di u Commonwealth.

Etimolugia[mudificà | edità a fonte]

U nome India vene da a parola sanscritta Sindhu, nome storicu di u fiume Indus. I Grechi antichi chjamavanu l’Indiani Indoi, « ghjente di l’Indus ». A costituzione indiana è l’usu populare accettanu dinò Bharat cum’è nome ufficiale. U nome Bharat vene da u nome di u legendariu rè Bharata in le scritture Hindù. Tantu in tantu, a parolla persiana Hindustan hè utilizzata.

Storia[mudificà | edità a fonte]

L’aggrotti di l’Età di a Petra à Bhimbetka, in lu Madhya Pradesh, sò e prime traccie di vita umana in India. U primu locu d’istallazione permanente apparì 8500 anni fà è si svilupò progressivamente pè diventà a civilisazione di u valle di l’Indus più ò menu in -3500. Fù seguitatu da u periodu Vedicu chi ha vistu nasce e fundazione di l’Induismu è altri aspetti culturali di a sucietà Indiana antica, sinu à -500. Da -550, assai regni è repubbliche cunisciti cum’è Mahajanapadas naqueru in tuttu u paese. In lu terzu seculu nanzu à GC, guasgi tutta l’Asia era unita in l’imperu Maurya, da Chandragupta Maurya è prosperò sottu à u regnu di Ashoka. À parte di u terzu seculu, a dinastia Gupta regnò in lu periodu cunoscitu cum’è l’antica Età d’Oru di l’India. Hè statu un periodu di sviluppu globale : scienze, tecnulugia, ingeneria, arti, lingue, litteratura, matematica, astronomia, religione, filosofia...

Dopu à l’invasioni islamiche tra u 10u è 12u seculu, una parta maiò di l‘India di u nord passò sottu à a dominazione di u sultanatu di Delhi, è dopu di l’imperu Moghul. Sottu à u regnu di Akbar, l’India si sviluppò assai, culturalmente, economicamente, in un ambiente d’armunia è di tuleranza religiosa. I Moghul hannu sugellatu allianze strategiche incù parechji regni Rajput. Dopu à u regnu di Aurangzeb in lu 1707, l’imperu Moghul passò sottu à u controlu di l’imperu Maratha.

Dipoi u 16u seculu, e nazione imperialiste hannu istallatu posti di scambiu è pocu à pocu, apprufitandu di diversi cunflitti, hannu creatu culunie. In lu 1856, guasgi tutta l’India era sottu à u controlu di a British East India Company[1]. Un annu dopu, a rivolta di parechje unità militare è diversi regni sfidò a putenza di a cumpania, ma fallì. Cum’è cunseguenza, l’India passò sottu à u controlu direttu di a curona britannica. Tra u 1860 è u 1900, u subcuntinente indianu ha sufertu e peghje caristie di a sò storia, causendu a morte di 14,5 millioni di parsone.

In u 20u seculu, una lotta naziunale pè l’indipendenza fù iniziata da u Cungressu Naziunale Indianu[2] è altre organisazioni pulitiche. Certi revoluzionari radicali hannu cundottu ribellioni armate contru à u regnu britannicu. Ma u caratteru principale di u muvimentu indianu pè l’indipendenza fù a resistenza passiva. Sottu à a direzione di Mahatma Gandhi, millioni d’Indiani hannu partecipatu à u muvimentu di disubidienza civile « Quit India » ("Andatevi da l’India"). In sittembre 1939, l’India dichjarò a guerra à l’Alimania è à u massimu di a Siconda Guerra Mundiale, più di 2,5 millioni di suldati indiani cumbattavanu contru à e forze di l’Assu.

Dopu à a Siconda Guerra Mundiale, parechje rivolte schizàronu in l’armate aeriane è marina, è ci furonu disordini suciali à causa di diversi processi leati à a guerra. U 15 d’aostu 1947, e zone maghjuritariamente musulmane fùronu partizionate, ciò chi provocò a nascita di u Pachistan. Sta partizione ha provocatu un trasferimentu di populazioni di più di 10 milioni di parsone tra India è Pachistan. U costu umanu fù cunsiderèvule.

U 26 di ghjennaghju 1950, l’India diventò una repubblica è una nova costituzione fù adottata. In lu 1961, l’armata Indiana liberò u territoriu di Goa da e forze culuniale portughese. In 1965, u tentativu di u Pachistan pà invade u Kashmir ha provocatu a Siconda Guerra di u Kashmir. Ci hè statu una terza guerra tra India è Pachistan in 1971, è a vittoria Indiana ha sbucciatu à a creazione di u Bangladesh.

Dipoi a sò indipendenza, l’India deve fà fronte à parechje sfide cum’è e viulenze religiose, u casteismu (viulenze tra caste), u naxalismu, u terrorismu è varii muvimenti regionali o separatisiti, specialmente in lu Kashmir è parechje regioni di u nordeste.

Diventò una putenza nucleare in 1974, quandu ha riuscitu u sò primu testu nucleare, seguitatu da cinque altri in 1998.

Da l’anni 50 à 80, l’India ha cundottu pulitiche d’ispirazione sucialista. L’ecunumia era assai regulata, protezionista incù diverse intraprese pubbliche. E riforme di u 1991 hannu trasformatu l’India in una ecunumia chi si sviluppa ad alta vitezza. U sviluppu ecunomicu si face senza regulamentu, è i danni suciali sò assai impurtanti.

Clima[mudificà | edità a fonte]

U clima indianu hè assai influenzatu da l’Himalaya è da u desertu di u Thar, ciò chi conduce à mussoni. L’Himalaya impedisce i venti fredi d’Asia centrale di intrà nantu à u territoriu, tenendulu più caldu cà altri lochi sottu à listesse latitudine. U desertu di u Thar tene una funzione assai impurtante pè attirà i venti meridionali umidi chi, tra ghjunghju è uttobre, furniscenu l’aqua di e piuvite indiane. Ci sò quatru tipi di clima in India : tropicale umidu, tropicale seccu, subtropicale umidu è muntagnolu.

Divisioni amministrative[mudificà | edità a fonte]

L’india hè cumposta da 28 stati è 7 territori di l’unione. In 1956, i stati sò stati formati nantu à base linguistiche. Dipoi, sta struttura hè stata guasgi incambiata. Cadu statu hè divisu in distritti, cadu distrittu hè divisu in tehsils.

I stati :

  • 1. Andhra Pradesh
  • 2. Arunachal Pradesh
  • 3. Assam
  • 4. Bihar
  • 5. Chhattisgarh
  • 6. Goa
  • 7. Gujarat
  • 8. Haryana
  • 9. Himachal Pradesh
  • 10. Jammu è Kashmir
  • 11. Jharkhand
  • 12. Karnataka
  • 13. Kerala
  • 14. Madhya Pradesh
  • 15. Maharashtra
  • 16. Manipur
  • 17. Meghalaya
  • 18. Mizoram
  • 19. Nagaland
  • 20. Orissa
  • 21. Punjab
  • 22. Rajasthan
  • 23. Sikkim
  • 24. Tamil Nadu
  • 25. Tripura
  • 26. Uttar Pradesh
  • 27. Uttarakhand
  • 28. West Bengal

I territori di l'unione :

  • 1. Isule Andamane è Nicobare
  • 2. Chandigarh
  • 3. Dadra è Nagar Haveli
  • 4. Daman è Diu
  • 5. Lakshadweep
  • 6. National Capital Territory of Delhi
  • 7. Puducherry

A Capitale hè Nova Delhi, e principale cità sò Calcutta (Kolkata) è Mumbai.

Referenze[mudificà | edità a fonte]

  1. British East India Company
  2. Indian National Congress

Ligami esterni[mudificà | edità a fonte]

Da vede dinù[mudificà | edità a fonte]