Filippu IV di Spagna

À prupositu di Wikipedia

L'ortografia è a grammatica di 'ssu articulu ùn sò micca currette. Pudete cuntribuisce à ammigliurà le.

Filippu IV (in spagnolu : Filippu IV ; Valladolid , 8 d'aprile 1605 - Madrid , 17 settembre 1665 ), chjamatu ancu "The Great One" è "The Planet King" da i so sustenituri, è "The Oppressor" da i so detractors. era rè di Spagna, di u Portugallu è di i Paesi Bassi spagnoli (l'ultimi dui sottu u titulu di Filippu III) Hè ricurdatu per u so grande patronu di l'arti è u so regnu nantu à a Spagna durante a Guerra di Trent'anni.


Filippu IV in u 1644

Ancu s'ellu l'Imperu Spagnolu hà righjuntu circa 12,2 milioni di chilometri quadrati in u mumentu di a so morte, u regnu era in decadenza in altri rispetti.

I primi anni[mudificà | edità a fonte]

Filippu in a so ghjuventù

Filippu hè natu in u 1605, hè natu principe è infante di Spagna. Passò a so zitiddina cù a so surella Anna di Austria. In u 1615, a Spagna è a Francia assumanu un trattatu in forma di matrimoniu, cusì Anna di Austria, surella di Filippu, si marita cù Luigi XIII di Francia, è Elisabetta di Borbone, surella di Luis, si marita cù Filippu. Felipe avia 10 anni quand'elli si sò maritati è Elisabete avia 13 anni. À u principiu, u matrimoniu era cuntentu, ma più longu andava più peghju. A coppia hà avutu un gran numaru di zitelli, ma a maiò parte di questi morse durante a zitiddina, solu un zitellu hà sopravvissutu è hà avutu prole, Maria Teresa di Spagna maritata cù Luigi XIV di Francia. Inoltre, Filippu era assai ardente, avia parechji amanti, hè stimatu chì avia più di 40 figlioli bastardi, i so rilazioni extramatrimoniali facenu Elisabete estremamente infelice. In u 1521 Filippu hè pruclamatu rè cum'è Filippu IV

regnu[mudificà | edità a fonte]

Filippu in una di e so manifestazioni più epiche, pittura di Diego Velasquez

Filippu assume a corona spagnola in u 1621 avia in quellu tempu 16 anni,Pigliò una Spagna chì andava assai bè in a Guerra di i Trent'anni, era da parte di l'Austria è di u Danimarca, contr'à a Svezia è l'Olanda, ripigliò u cunflittu cù l'Olanda,Andendu contru à a pulitica di u so babbu nantu à u territoriu di l'Olanda. Felipe era fieru di sapè quale "del rey de espana" era u monarca quasi cum'è un Diu per u so populu difensore di u cattolicu. L'espansione à u novu mondu era un successu, avia territorii in tutti i cuntinenti, l'unicu prublema era l'Olandese chì invadia e coste di u Brasile. Per pagà i cunflitti maiò chì a Spagna di Filippu IV hà participatu, hà pagatu cù grandi tassi da u Portugallu, questu aghjustatu à l'invasione olandese di u Brasile,Causò u portughese à ribellu,Francia videndu a situazione è inestabilità di i paesi contr'à a Spagna è teme u rinfurzamentu di a Spagna entra in u cunflittu. I Francesi tandu cambiavanu u cursu di a guerra, A guerra chì principia trà i cattolici è i protestanti,Avà, sicondu u discorsu francese, era contr'à l'oppressione di l'Absburgi, perchè s'ellu ùn agisce micca, tutti i paesi europei seranu annessi da Spagna è Austria, cum'è accadutu in Portugallu. Questu hà influenzatu parechji paesi per entre inseme cù a Francia, l'Olanda è a Svezia è hà cambiatu u cursu di a guerra, avà a Spagna perde.

L'ultimi anni terribili[mudificà | edità a fonte]

Filippu IV hà digià più di 50 anni
Filippu IV è Luigi XIV firmavanu u Trattatu di i Pirenei
Acclamazione di Ghjuvanni IV di Portugallu, chì principia cusì a Guerra d'Indipendenza di u Portugallu

U discorsu di u naziunalismu francese hà influinzatu a rivuluzione in Portugallu in u 1640, Induve u Ghjuvanni di Braganza rivolta, hè dichjarata da u Purtughese Ghjuvanni IV di Portugallu finisce l'unione trà Portugallu è Spagna chì esiste da Filippu II di Spagna. Ancu in u 1648 Spagna, Austria è Danimarca persu in a Guerra di Trent'anni. A Spagna hà da ricunnosce infine l'indipendenza di l'Olanda, ma Filippu ùn hà micca rinunciatu è cuntinueghja à luttà avà solu cù a Francia, da quale finisce per perdiri a Catalogna.

L'imaghjini di Filippu hè appannata a ghjente amava a regina consorte Elisabetta, è hè per quessa chì odiavanu Filippu è e so amanti. Elisabete morse senza lascià un figliolu,Solu una zitella, ma e donne ùn puderanu micca suppone. Prestu Felipe si maritò di novu, sta volta cù Mariana di Austria,Ma a maiò parte di i so figlioli sò morti ghjovani, a guerra contr'à a Francia era insostenibile cusì hà avutu à firmà u trattatu di i Pirinei. A Francia riturnò a Catalogna, è Maria Teresa, figliola di Filippu, si maritò cù Luigi XIV di Francia, da tandu Francia è Spagna cumincianu à esse vicinu. Filippu hè mortu in u 1665, dopu avè persu in fondu a guerra contr'à u Portugallu chì finì in u 1668 cù a vittoria portoghese. Filippu IV passò à a storia cum'è un avidità, chì hà persu parechji cunflitti grazia à e so scelte. Ma parechji si scurdanu di e cose chì Felipe hà fattu cum'è influenzà parechji pittori cum'è u famosu Diego Velázquez Filippu hè statu precedutu da u so babbu Filippu III di Spagna è successu da u so unicu figliolu vivu Carlu II di Spagna.