U Duttori

À prupositu di Wikipedia

U Duttori hè una puisia di Paulu Matteiu di la Fuata (1817-1899) chì faci parti di i Puisii Ghjucosi.


Chjami u duttori, chì babbitu vol' mora,
Hè ghjuntu stancu, rispondi la signora.
- Par pietà, ch'eddu ni venga !
- Vinarà ma da quà à un' ora ;
Aval' suda è hà da fà cena.
- Cripatura à panza piena !


Oh! chì duttori ! Hà solcu mari è portu ;
Hà vistu à Pisa è u campanili tortu,
Da li porghi è li riporghi,
È chì sà quantu n'hè mortu !
Parla in crusca, ma incapuccia,
Chì hè un tuscanu di Carbuccia.


La santacroci l'hà vista sinu à l'etta,
Studiò trè mesa, è hà buscu la so fetta ;
Andò anch'eddu à piscià in Pisa,
È vultò cù la lancetta ;
Vi si feci un batticulu ;
Ma andò mulu è vultò mulu.


Dui fratidduchji ghjaciani in un lettu ;
Unu era sanu, quidd'altru ùn era schiettu.
- Fà ghjà veda la to lingua ;
Mò u to polsu ; ha mali in pettu ?
Ci hè una frebba cavaddina ;
Ti darebbi la chinina.


Ghjugni la mamma, è u incontra à mezi scali.
- Comu hè u ziteddu ? - Cammina ind'è u spiziali ;
Fà ti dà una porga d'oliu
È trapenta la di avali ;
Sì stasera eddu hè sfribbatu,
Li daremu lu sufatu.


Arreva a porga. – Tè ! bì. – Deti lu à Santu,
Chì lu duttori m'hà vistu in quistu cantu
Ed hà toccu u polsu ad eddu.
È m'hà fattu spenda tantu !
Ancu ùn vachi eddu più à bè !
Santu hà frebba quant'è mè.


À i tempi d'oghji, dà in capu à trè animali,
È marchja à Pisa. Dieta è serviziali
Si pò dì ad ogni ammalatu,
Chì ùn i poni mai fà mali.
Quali u paga, s'eddu mori ?
Ùn hà tombu lu duttori.


U peghju chì hè, vol' dà la so ricetta,
È l'ammalatu, sò certu chì la impietta.
Ghjà ùn iscrivi cusì prontu,
Chì ùn sà sempri ciò chì metta
S'eddu infondi a capinera,
Ch'eddi approntini la cera.


Dicia qualchiunu : E ùn chergu à lu Signori
Ch'è u me nimicu in manu à lu duttori ;
Tandu poi sò scuciuratu,
È ùn dumandu altru favori :
S'eddu mori di lancetta,
Ùn ci hè à tema di vindetta.


Ma li so studii, l'hà fatti in u Cicconu ;
Pur' dici sempri : sò ghjuntu à Ciciaronu,
È in bramatica latina,
Sapia à bonus, bona, bonu,
Ed à bini, binae, bini,
Cù i ghjirundii è cù i supini.


Ghjà u participiu, nequaquam, signor nò !
Ùn sapia mai, nè ancu oghji po la sò,
Quand'eddu era in dus, da dum,
Quand'eddu era in di è in do ;
Ma ipse, ipsa, ipsum, sum, es, esti,
L'amparava cusì lesti !


In setti mesa sapia l'abicì ;
Scurria à menti par l'a è l'o è l'i.
Era alegru babbu è mamma,
È diciani : quistu sì !
Cornu sà etti, roma, bus,
Taglia u coddu à chjappà bus !


Fù missu à leghja, è tantu à lu tablò,
Ùn ci era mali, sapia bè dì : i, o.
Ma u salteriu è i setti salmi,
Ùn pudia nè sù nè ghjò.
Sà la brisca è la primera,
È ùn sà leghja à cumpiitera !


Pà lu francesu dicia ancu mamma :
Ma steti à senta chì prolaga ch'eddu hà !
Qui, que, dont, è le, la, les,
Mon, ton, son, è ma, ta, sa,
Nos, vos, leurs è mes, tes, ses,
Dicia babbu : c'est assez.


Bref ! ghjunsi à Musa ; ma à Cornu in singulari,
Ad utrumcumque, à genua in prulari,
Ed à cujus, cuja, cujum
Or mai più chì tù l'ampari !
Quid'libet è quod'libet,
Lu maestru : oh grosse bête !


Ma un annu dopu, li sapii cusì dì
À quidam, quaedam, acqui, acqua, acqui,
Qui, quae, quod, ed hic, haec, hoc,
Quo vel qui, è qua vel qui,
Sibi, se è tibi, te,
Chì ùn ci n'era com'è mè.


È quotiescunque, è uterque è quilibetti,
È l'appindici cun tutti i riguletti,
Sbuchjulava in emma ed emma,
Lu Manueli è lu Purretti ;
Ùn fù sempri ch'è à lu verbu,
Ch'e parlava un pocu zerbu.


Or eccu i studii chì hà fattu lu duttori,
È grazii ad eddu, parechji ci ni mori !
Ci sò certi toccapolsi,
Li mi scosti lu Signori,
Chì ni tignini di luttu ;
Ghjà in u mondu ci vol' tuttu !


S'eddu ùn ci hè nimu chì morga è chì s'ammali,
Chì buscaria lu medicu è u spiziali ?
È u Curatu è u Cuntrullori,
Chì avariani ? I so stifali !
Corci sè, sì nimu mori !
Dunqua grazii à lu Duttori !

Rifarenzi[mudificà | edità a fonte]

  • Paulu Matteiu di la Fuata (1993, 2006), Poesie Giocose, Aiacciu, CRDP di Corsica - Università di Corsica.