Medina (Malta)

À prupositu di Wikipedia
Vista aerea di Medina

Medina in maltese Mdina o L-Imdina) hè a menu pupulata di e lucalità di Malta incù circa 300 abitanti, da induve u so sopranome di The Silent City (A cità silenziosa).[1] Hè situata in u centru di Malta, locu di un cunsigliu lucale (Kunsilli Lokali) inclusu in a rigione (Reġjun) Ċentrali. Hè distinta dinù da u titulu di Cità Notabile.

Origine[mudificà | edità a fonte]

Fundata da i Fenici cum'è centru di cummerciu, à u centru di l'isula u più luntanu da u mare, Mdina hè stata occupata da l'Arabi. Quelli l'anu divisa da un fossu, chì a truvavanu troppa maiore per esse furtificata, in duie cità distinte : Mdina "a cità" è Rabat, termine chì designa un borgu in lingua maltesa.

Tuponimia[mudificà | edità a fonte]

Mdina vene di l'arabu médina chì significheghja "cità".

Differenti nomi[mudificà | edità a fonte]

I diversi nomi di Mdina sò stati Malet, Melita, Rabbat, Mdina è L-Imdina. Per estinsione, Mdina era à spessu chjamata a "cità di Malta".

Chjesa[mudificà | edità a fonte]

A cattedrale San Paulu

A chjesa paruchjale hè a cocattidrale di Mdina, a cattidrale San Paulu. A cocattidrale hè u sediu di u vescu di Malta.

Storia[mudificà | edità a fonte]

Vista di Mdina

Dopu à l'Arabi, i Nurmani anu cunquistatu Mdina, po' a cità incù l'isule sò state culligate à a curona di Spagna. Mdina hè a capitale di l'isula è u locu di impiantazione di l'Università, un'assemblea populare.

In u 1530, Malta hè affidata da Carlu Quint à l'Ospitalieri di San Ghjuvanni di Gerusalemma. L'Ospitalieri stallanu u so cunventu in Birgu fendu di 'ssa cità a nuvella capitale di l'arcipelagu, ma i capizzoni maltesi, u vescu è l'Università fermanu puru impiantati à Mdina.

Incù u fundamentu di A Valette, in u 1566, tutti i puteri ospitalieri è pupulari si ragruppanu à A Vallette, nuvella capitale di l'arcipelagu.

In 1693, un terribile terramutu divastò u Livante di a Sicilia è Malta fubbe dinù tuccata, cum'è Mdina. Assai edifizii fubbenu distrutti. I rampali è a cità fubbenu ristaurati da un architettu francese, Carlu Francescu di Mondion, sottu à l'ordini di u grande maestru António Manoel di Vilhena, invece chì a cattidrale San Paulu, distrutta dinù ella, fubbe ricustruita da l'architettu maltese Lurenzu Gafà.

Più tardi, Napuleone pigliò u cuntrollu di a cità, ma a so guarnigione fubbe massacrata da un mossa populare. I Maltesi chersinu l'aiutu di l'Inglesi, chì piglionu u cuntrollu di l'isula è caccionu fora i Francesi.

Medina (in maltese Mdina o L-Imdina) - è distinta di u titulu di Cità Notabile, hè a menu pupulata di e lucalità di Malta incù circa 300 abitanti, da induve u so sopranome di The Silent City (A cità silenziosa), situata in u centru di Malta, locu di un cunsigliu lucale (Kunsilli Lokali) inclusu in a rigione (Reġjun) Ċentrali.

Geugrafia[mudificà | edità a fonte]

Situata annantu à un spronu rucciosu chì strapiomba a pianura nordu di l'isula, a cità offre un puntu di vista di prima trinca.

Patrimoniu è cultura[mudificà | edità a fonte]

'Ssa cità furtificata cumporta trè porte. A più anziana hè a porta di i Grechi, po' a Porta di l'Inglesi, custruita da i Britannichi cù u fine di pudè righjunghje a gara di a sola linia di camminu di ferru di Malta (oghje chjusa), è infine l'immensa porta principale, o Purtò Reale, cuncipita da l'ingenieru francese Carlu Francescu di Mondion in u 1724.

Note[mudificà | edità a fonte]

  1. 'Ss'articulu pruvene in parte da l'articulu currispundente di a wikipedia in francese.

Bibliugrafia[mudificà | edità a fonte]

  • Alfie Guillaumier, Bliet u Rħula Maltin (Cità è paesi maltesi), Klabb Kotba Maltin, Malta, 2005 (in maltese).
  • Alain Blondy, Malta, Guidi Arthaud, coll. Grandi viaghji, Parigi, 1997.