Arca di Noè

À prupositu di Wikipedia
A custruzzioni di l'Arca in i Schedelsche Weltchronik di Hartmann Schedel (1493).

In u racontu biblicu l'arca di Noè hè una grandi imbarcazioni custruita annantu à indicazioni divina da Noè par sfughja u Dilluviu univirsali, à fini di fà ci scampà a spezia umana è l'altri essari viventi. Un racontu analogu, in u duminiu di l'epupea di Gilgamesh, affonda i so radichi in a mitulugia mesuputamica.

Struttura di u racontu biblicu[mudificà | edità a fonte]

U racontu di u dilluviu hè cuntinutu in i capituli 6, 9-9, 19 di a Genesi. U racontu hè strutturatu par sottulinià chì Diu ùn sminteca micca l'omu ghjustu è l'altri criaturi di soiu.[1]

A Noè hè ghjustu (6, 9)

B Sem, Cam, è Jafet (10)

C Arca (14-16)

D Annunciu di u dilluviu (17)

E Allianza incù Noè (18-20)

F Cibu in l'Arca (21)

G Cummandu d'entra in l'Arca (7, 1-3)

H 7 ghjorni in attesa di u dilluviu (4-5)

I 7 ghjorni in attesa di u dilluviu (7-10)

J Intrata in l'Arca (11-15)

K Yhwh chjudi a porta di l'Arca (16)

L 40 ghjorni in qualessi u dilluviu copri a terra (17à)

M L'acqui coddani dinò (17b-18)

N I muntagni sò cuparti (18-20)

O L'acqui dumineghjani par 150 ghjorni (21-24)

P Diu si ricorda di Noè è di l'altri essari viventi (8, 1)

O' L'acqui scendini par 150 ghjorni (3)

N' I cimi di i muntagni torrani visibuli (5)

M' L'acqui scendini dinò (6)

L' 40 ghjorni in qualessi a terra s'asciuva (6à)

K' Noè apri u balconu di l'Arca (6b)

J' U corbu è a culombula lasciani l'Arca (7-9)

I' 7 ghjorni in attesa chì l'effetti di u dilluviu siini finiti (10-11)

H' 7 ghjorni in attesa chì l'effetti di u dilluviu siini finiti (12-13)

G' Cumandu d'escia da l'Arca (15-17)

F' Cibu fora di l'Arca (9, 1-4)

E' Allianza incù tutti l'essari viventi (8-10)

D' Mai più dilluvii (11-17)

C' Arca (18à)

B' Sem, Cam, Jafet (18b)

A' I discindenti di Noè ripupuleghjani a terra (9, 19)

Lignamu[mudificà | edità a fonte]

Michelanghjulu, u Dilluviu univirsali in a Cappedda Sistina.

A Genesi, à u capitulu 6, 14 afferma chì l'Arca hè stata custruita in "legnu risinosu" o "legnu di גפר" in ebraicu (littaralamenti gofer o gopher o "kedr"). A Jewish Encyclopedia iputizeghja ch'è sta sprissioni hè prubabilamenti una traduzioni di u babilunesu gushure iş erini (= "travi di cedru") o di l'assiru giparu (= "canna"). A Vulgata latina, in u V seculu, l'hà trascrittu com'è lignis levigatis (= "legnu pulitu"). A virsioni di Sittanta greca ùn minziuneghja alcuna qualità di legnu in particulari ma evucheghja a custruzzioni di una grandi imbarcazioni quatrata incù una coppula incatramatu drentu è fora. Antichi traduzioni inglesi, trà qualessi a Bibbia di Rè Ghjacumu di u XVII seculu, sceglini simpliciamenti di ùn traducia micca l'esprissioni. Molti traduzioni muderni indicheghjani u cipressu nantu à a basa d'un falsu raghjunamentu etimulogicu induttu da accustamenti funetichi, bench'è a parola ebraica imprudata in a Bibbia par disignà u cipressu sii "erez". Altri virsioni cuntempuranii pruponini u pinu o ripigliani l'idea di u cedru. Sughjirimenti più ricenti, frà altri, ani avanzatu l'ipotesi chì u testu aghji persu u so sensu probbiu, longu i seculi, par via d'altirazioni, o ch'eddu faccia rifirimentu à un tipu di legnu oghji scumparsu, o ancu ch'eddu si trattava simpliciamenti d'una cattiva trascrizzioni d'a parola kopher (= "resina"). À i ghjorna d'oghji, nisciuna di st'ipotesi riscoti l'unanimità di i cunsensi.

Diminsioni[mudificà | edità a fonte]

Edward Hicks, L'imbarcu di l'animali

A Bibbia riporta chì l'arca misurava 300 cubiti di lunghezza. In l'antichità sò stati imprudati parechji cubiti di misuri diversi, ma quantunqua moltu simili; a maiò parti di i studii littaralisti cuncordani in u fattu d'attribuiscia à l'imbarcazioni una lunghezza apprussimativa di 137 metri, lunghezza in ogni casu supiriori à quidda di qualsiasi imbarcazioni in legnu chì sii mai statu sturicamenti custruita finu à a fini di u 1800. Sicondu parechji fonti l'ammiragliu chinesu Zheng He, à l'iniziu di u XV seculu, avaristi imprudatu ghjunchi longhi finu à 122 metri, ma 'ssu numaru pudaria essa fruttu d'esasgerazioni. U scuna Wyoming, lanciatu in u 1909, era longu "sultantu" 107 metri è ripprisenta u più grandi scaffu in legnu mai custruitu chì si pò attistà ni incù cirtezza l'esistenza. Sta navi, d'altra parti, avia bisognu di rinforzi di farru par impidiscia i difurmazioni, è d'una pompa à vapori par cuntrastà serii prublemi di falti. I ricircadori littaralisti chì accettani sti ughjizzioni[2] - è ùn sò micca tutti - ritenini chì Noè avaria custruitu l'arca ricurrendu à tecnulugii cumparsi dopu u XIXu seculu[3].

In a tradizioni riligiosa[mudificà | edità a fonte]

Ebraisimu[mudificà | edità a fonte]

L'iniziu di u dilluviu univirsali (l'arca hè ripprisintata à mani dritta), in u dipintu di William Bedd Scott.

A storia di Noè è di l'arca fù ughjettu di numarosi arricchimenti in a tarda litteratura rabbinica ebraica. Diu avia rivilatu à Noè comu custruiscia l'Arca ancu fendu li cunnoscia i misuri ch'è parechji tipi d'arburi, anch'eddi priditarminati è da eddu piantati è cultivati, avariani raghjuntu in u tempu nicissariu. Infatti ùn si saria micca pussutu stazzunà assi di tali misuri è par quissa quiddi funi par appuntu di diffarenti misuri currispundenti à quiddi di l'assi.
U fattu chì Noè ùn aghji micca ghjudicatu utuli d'avvertiscia i so cuntimpuranei di u priculu ch'eddi curriani hè statu in gran' parti intarpritatu com'è una limita à a so supposta rittitudina - forsi st'omu paria ghjustu sultantu par cuntrastu incù una generazioni particularamenti currotta? (cfr Zaddiq) Sicondu un'altra tradizioni hà effittivamenti diffusu trà l'omini l'avvirtimentu divinu è hà piantatu i limei guasi centu vinti anni prima di l'inundazioni parchì i piccatori avissini u tempu di piglià cuscenza di i so difetti è di cambià. Par pruteghja à Noè è a so famiglia da i malvaghji chì rallintavani u travagliu è i trasinavani, Diu hà ancu postu liona è altri animali salvatichi à l'intrata di l'arca.

Sicondu un midrash Diu o l'anghjuli ani riunitu l'animali intornu à l'arca, incù u cibu nicissariu; l'animali puri da korban funi inveci circati è ricuparati par renda maghjuramenti apprizzievuli 'ssa Mitzvah. Datu chì ùn s'era ancora fatta senta a nicissità di distingua l'animali impuri da l'animali puri, quist'ultimi si fecini ricunnoscia invinuchjendu si innanzi à Noè quand'eddi intriani in l'arca. Un'antra fonti afferma ch'edda hè l'arca stessa chì hà distintu u puru da l'impuru, ammittendu in u so internu setti coppii di i primi è sultantu dui di i sicondi.

Noè, duranti u Dilluviu, si sacrificò ghjornu è notti par l'alimantazioni è a cura di l'animali, è ùn durmì micca una sola volta in tuttu l'annu ch'eddu passò indrentu à l'arca. L'animali erani i migliori esimplari di i so spezii è si cumpurtàni ammirevulamenti. Fora di u ghjacaru, u corbu è Cam, i coppii s'astensini da qualsiasi unioni, ancu à fini di a prucriazioni in modu chì u numaru di criaturi à escia da l'arca fussii asattamenti listessu ch'è à l'intrata. Noè fù fertu da u lionu, rindendu lu inabili à compia i so obblighi cultuali: u sacrifiziu rializatu dopu à u viaghju fù dunqua scumpiitu da u figliolu Sem. U corbu, da parti soia, posi parechji prublemi, quand'eddu ricusò di lascià l'arca, apposta ch'è si suspittava ch'eddu avissi gattivi intinzioni versu una di i donni in l'arca custruita da Noè. Eppuri, com'è sottulinieghjani i cummintadori, Diu disidarava salvà u corbu, apposta ch'è i so discindenti erani distinati à nutriscia u prufeta Elia.

I rifiuti è l'acqui di scaricu erani cunfinati in u più bassu di i trè ponti di l'arca. L'umani è l'animali puri accupavani u sicondu, mentri l'animali impuri è l'aceddi erani accatastati in u liveddu più elevatu. Una tradizioni diffarenti situeghja i rifiuti à u ponti supiriori, da qualessu erani lampati in mari grazia à una catarazza piazzata apposta. Petri priziosi, lucicanti com'è in pienu ghjornu, furniscìani a luci à l'internu. Infatti ùn si pudia micca distingua a luci di u ghjornu è i tenebri di a notti à l'internu di l'Arca senza a luci di 'ssi petri duranti a notti è a so upacità duranti u ghjornu. Diu s'assicurò chì i dirrati alimintari firmessini sani.

U ghjiganti Og, di Bashân, facia necissariamenti parti di i furtunati passaghjeri, apposta chì i so discindenti sò mintuvati in i libri successivi di a Torah: à causa di a so diminsioni fisica, fù ubbligatu à firmà à l'esternu, una cosa chì richiesi di furniscia li u cibu à traversu un tafonu praticatu in a pareta di l'arca[4].

Cristianesimu[mudificà | edità a fonte]

I scrittori à l'iniziu di l'era cristiana si cimintoni in intarpritazioni molti elaburati riguardu à a storia di l'arca. Agostino d'Ippona (354-430) in a Cità di Diu dimostra chì i prupurzioni di l'arca currispondini à quiddi di u corpu umanu, imaghjini à so volta di u corpu di Ghjesù Cristu è dunqua di a Ghjesgia[5]. L'idantificazioni di l'arca incù a ghjesgia si pò ritruvà ancu in u ritu anglicanu di u battezimu, chì cunsisti in u dumandà à Diu "chì in a so grandi pietà hà salvatu Noè", di riceva in u senu di a Ghjesgia u battizatu. San Ghjirolmu (347-420) s'intarissò à a figura di u corbu chì partì da l'arca è ùn feci micca ritornu, definiscendu lu com'è "l'infettu aceddu di a curruzzioni[6]" ch'eddu ci voli à alluntanà da sè grazia à u ritu di u battezimu. A culombula è u ramu d'alivu simbulizeghjani u Spiritu Santu, eppo dopu a speranza di salvezza, è, in tempi più muderni, a paci.

Annantu à un pianu più praticu, Origene (182-251), riplichendu à un avvirsariu chì dubitava chì l'arca avissi pussutu cuntena tutti l'animali di u mondu, sviluppò un argumentu eruditu riguardu à a misura di i cubiti. U tiolugu spiigò ch'è Mosè, tandu cunsidaratu tradiziunalamenti com'è l'autori di u libru di a Genesi, era statu addivatu in l'anticu Egittu, induva u cubitu avia una misura più longa ch'è quidda ebraica. À quiddi tempi l'arca era discritta com'è una piramida tronca, à basa rittangulari, chì si ristringhjia versu a cima finu à una summità quatrata di un cubitu di latu[7]. Ùn hè ch'è versu u XII seculu l'arca fù rapprinsintata com'è una scatula rittangulari dutata di un tettu inclinatu.

Islamu[mudificà | edità a fonte]

Noè (Nuh) hè un di i cinqui principali prufeti di l'Islamu, è a so storia servi generalamenti à illustrà a sorti di quiddi chì rifiutani d'ascultà a parola divina. I rifirimenti à u prufeta sò diffusi à traversu u Coranu, ma sò particularamenti friquenti in a sura 11, intitulata Houd, da u virsettu 27 à u 51. Di manera diffarenti di a tradizioni ebraica, chì improda par discriva l'arca tarmini vaghi chì poni traducia si com'è "scatula" o "cassa", a sura 29, virsettu 15, parla di safina , veni à dì di un'barca cumuna, è a sura 54, virsettu 13, evucheghja da parti soia "un ughjettu di tavuli è di chjodi". L'arca si saristi firmata annantu à u "monti Joudi"[8], idantificatu da a tradizioni in una cuddina situata nantu à a ribba livanti di u Tigri, vicinu à a cità di Mossoul in u nordu di l'Iraccu. Al Masudi (mortu in u 956) priciseghja ancu ch'è u postu induva a barca s'era firmata pudia sempri essa vistu à quiddu tempu. L'autori aghjunghji chì l'arca principiò u so viaghju in a cità di Koufa, à u centru di l'Iraccu, è navigò finu à a Mecca, induv'edda feci u ghjiru di a Kaaba, prima di vultà finalmenti annantu à u monti Joudi. U Coranu metti d'altra parti sti paroli in a bocca di Noè, chì s'addrizza à i so cuntimpuranei (Sura 11, virsettu 41): "Intriti drentu. U viaghju è l'ammogliu siini in nomu di Allah ". Al Baidawi, chì scrivi in u XIII seculu, ni diduci chì Noè pruclamò u nomu di Allah par metta l'arca in muvimentu, è ch'eddu feci listessa cosa par firmà la.

Ibn Battuta (1304-1377), u grandi viaghjadori maruccanu, saria passatu un ghjornu annantu à u monti Joudi, vicinu à Mossoul, induva a tradizioni islamica situeghja l'approdu di l'arca

U dilluviu fù inviatu da Allah in risposta à i prigheri di Noè, sicondu u quali a so leva ormai currotta divia essa distrutta. Ma postu ch'è Noè era un omu ghjustu, cuntinuava in u frattempu à pridicà, è tantu feci chì sittanta idulatri si cunvirtitini è u raghjunsini annantu à l'arca, ciò chì purtò cusì u numaru tutali di passaghjeri umani à sittantu ottu (postu ch'è a famiglia di Noè cuntava ottu membri). Sti sittanta cunvirtiti ùn ebbini quantunqua micca criaturi, è a tutalità di l'essari umani nati dopu l'inundazioni scendi da i trè figlioli di Noè. Eppuri quist'ultimu avia un quartu figliolu (o nipoti sicondu parechji virsioni), Canaan, chì ricusò di cunverta si è murì annigatu. Al-Baidawi riteni ch'è i diminsioni di l'arca erani di trè centu cubiti di lunghezza, cinquanta di larghezza è trenta d'altezza. Spiega dopu chì u prima di i trè piani era distinatu à l'animali salvatichi è dumestichi, mentri u sicondu accuglia l'essari umani è chì u terzu cuntinia l'aceddi. Annantu à ogni tavula apparia u nomu di un prufeta. Trè tavuli mancanti, chì simbulizeghjani dunqua trè prufeti, funi purtati da l'Egittu da Og, figliolu di Anaq, u solu di i ghjiganti à sopravviva à u dilluviu. U corpu di Adamu fù postu in u mezu di a barca, par siparà l'omini da i donni. Noè è i so cumpagni passàni cinqui o sei mesa à bordu di l'arca, à a fini di qualessi Noè inviò un corbu. Ma quist'ultimu si firmò par sfamà si incù una carogna, è fù maladittu da Noè, chì inviò tandu una culombula, cunsidarata da tandu com'è l'amica di l'umanità. Al Masudi scrivi chì Allah urdinò à a terra di assorba l'acqua di u dilluviu, è chì parechji tarritorii pocu lestri ricivitini l'acqua salata com'è punizioni, divintendu tandu secchi è aridi. L'acqua chì ùn fù micca assurbita furmò i mari è l' uceani, tantu ch'è parechji acqui di u dilluviu esistini sempri oghji.

Noè lasciò l'arca u decimu ghjornu di Muharram, veni à dì l'Achoura. I sopravviventi custruitini una cità à i peda di u monti Joudi, ch'eddi battizàni Thamanin (uttanta) à causa di u so numaru. Noè chjusi tandu l'arca è ni affidò a chjavi à Sem. Yaqout à u-Rumi (1179-1229) cita ancu una muschea custruita da Noè è visibuli à a so ebbica. Inquantu à Ibn Battuta, ripurtò d'avè suparatu u monti Joudi in u corsu di i so viaghji (XIV seculu). I musulmani attuali, bench'è pocu purtati à impignà si in una ricerca attiva di l'arca, pensani ch'edda esisti aancu oghji, nantu à i tippali più elevati di a muntagna.

Noti[mudificà | edità a fonte]

  1. G. J. Wenham, The Coherence of the Flood Narrativi in VT,28 (1978): 336-48
  2. Veda http://www.worldwideflood.com/objections/too_big_for_timber.htm
  3. http://www.noahsark- naxuan.com/arkmodel.htm [archiviu 2006-11-15; Ritruvatu 2014-01-31].
  4. Veda artid=1780&letter=A&search=noah Arche de Noé in a Jewish Encyclopedia
  5. Agostino d'Ippona, A Cità di Diu, XV, 26.
  6. San Girolamo, Lettara XIX, 6.
  7. Origene, Homilia in Genesim, II, 2.
  8. Sura 11 di u Coranu, virsetti 27 ~ 51.

Da veda dinò[mudificà | edità a fonte]

Fonti[mudificà | edità a fonte]

'Ss'articulu pruveni in parti o in tutalità da l'articulu currispundenti di a wikipedia in talianu.