Dimucrazia atinesa

À prupositu di Wikipedia
Agurà d'Atena, piazza induva si riuniscìani à tempi antichi i citatini atinesi par lighjifarà
U nosciu sistemu puliticu ùn si pruponi micca d'imità i leghji d'altri populi: no ùn cupiemu nissunu, piuttostu semu no à custituiscia un mudeddu par l'altri. Si chjama dimucrazia, apposta ch'è in u modu d'amministrà ùn si dicidi micca par via di uni pochi, ma di a maiuranza.
Pericle, discorsu ripurtatu in Tucidide, II, 37, 1


A dimucrazia atinesa (o Demucrazia atinesa) hè a prima forma di guvernu dimucratica attistata in a storia uccidintali.

A tiuria custituziunali di a dimucrazia atinesa si basa nantu à u simpliciu principu di a suvranità à u populu (kurios, suvranu), oramai adupratu da tutti i dimucrazii mundiali. Era una dimucrazia diretta, vali à dì ogni citatinu t'avia a pussibilità di prupona è vutà dirittamenti i leghji, mantinendu soprattuttu a pussibilità dicisiva di mudificà dirittamenti a custituzioni. Par megliu gistiscia tutti i quistioni, u populu lighjifarava à traversu l'organi didicati (frà i quali a boulè è l'ecclesia) è diligava u rollu probbiu di ghjudici assulutu à i magistrati.

Impurtanza[mudificà | edità a fonte]

A dimucrazia greca custituì un finominu isulatu in u tempu è in u spaziu: infatti hè statu un avvinimentu sturicamenti brevi è s'hè arradicatu solu in parechji poleis di l'antica Grecia. Nonustanti quissa, quistu prima sumenti di dimucrazia avanzata hà cuntribuitu in modu drasticu à l'evuluzioni di u mondu, di u pinsamentu è di a pulitica uccidintali, influendu annantu à u cuncettu di dimucrazia muderna, ancu s'è quist'ultimu hè radicalamenti diffarenti.

Cuntruversii[mudificà | edità a fonte]

Par u statu erani da cunsidarà libari è uguali tutti i citatini; l'ugualità di u votu asercitatu in l'assamblea da i citatini atinesi era ditta isopsefia, in grecu anticu ἰσοψηφία, traslittaratu in [isopsēphíà] error: {{lang}}: text has italic markup (help), cumposta da "ἴσος (ísos)" chì significheghja "uguali" è "ψῆφος (psêphos)" chì significheghja "pitrucedda" ma ancu "votu", essendu datu ch'è l'atinesi imprudavani i pitruceddi par sprimà u so votu. Frà i citatini ùn si pudia parò inchjuda (par via di una leghji di Pericle di 450 a.C.) ch'è i maghjori di sessu maschili, figlioli di parenti chì erani tremindù atinesi.

Hè accadutu ch'è 'ssa forma di dimucrazia greca fussi qualificata da i storichi com'è schiavista, apposta ch'edda fundava a so prusperità è efficacia nantu à l'usu d'un'incuntrullata schiavitù è d'una discriminazioni di u sessu feminicciu: soli l'omini atinesi maghjori t'aviani u drittu d'elighjibilità; inveci à donni è schiavi (spessu stranieri) era nigata, sii l'elighjibilità attiva sii quidda passiva.

Da veda dinò[mudificà | edità a fonte]