Ponziu Pilatu

À prupositu di Wikipedia
Ecce Homo, un'opara d'Antonio Ciseri ind'eddu si vedi à Ponziu Pilatu chì prisenta Ghjesù di Nazarettu à l'abitanti di Ghjirusalemma

Ponziu Pilatu fù u quintu guvarnadori di a pruvincia rumana di Ghjudea, sottu à l'imperatori Tiberiu da u 26 27 à u 36 37 di a noscia ebbica.[1] Hè masimu cunnisciutu oghji par essa u funziunariu chì hà prisidutu u prucessu di Ghjesù è urdinatu a so crucifissioni. L'impurtanza di Pilatu in u cristianesimu mudernu hè sottuliniata da a so piazza pripunderanti in l'Apostuli è in u Credu di Nicea. Datu l'imaghjina ch'è i vanghjelii dani di Pilatu com'è essendu riticenti à tumbà à Ghjesù, i Ghjesgi copti è etiopichi credini ch'è Pilatu hè divintatu cristianu è u vinireghjani com'è un martiru è un santu.

Bench'è Pilatu fussì u guvarnadori di Ghjudea u più spirimintatu, pochi fonti annantu à u so regnu ani sopravvivutu. Pari avè appartinutu à a famiglia Pontii, ma nienti ùn hè cunnisciutu incù cirtezza annantu à a so vita nanzi ch'eddu ùn diventessi guvarnadori di a Ghjudea, nè annantu à i circustanzi chì l'ani cunduttu à essa numinatu guvarnadori. Una sola scrizzioni di u guvernuratu di Pilatu hà sopravvivutu, a petra ditta Pilatu, è ancu i pezzi di muneta ch'è eddu minava. U storicu ghjudeiu Ghjaseppu è u filosofu Filonu d'Alissandria minziuneghjani tremindui l'incidenti di tinsioni è di viulenza trà a pupulazioni ghjudeia è l'amministrazioni di Pilatu. Mori trà eddi implicheghjani ch'è Pilatu hà agitu di una manera chì hà affesu i sinsibulità riligiosi di i Ghjudei. I vanghjelii cristiani raportani ch'è Pilatu hà urdinatu a crucifissioni di Ghjesù à un mumentu datu mentri u so mandatu ; Ghjaseppu è u storicu rumanu Tacitu parini dinò avè cunsignatu 'ssa infurmazioni. Siont'è Ghjaseppu, a rivucazioni di Pilatu hà avutu locu parchì eddu hà ripressu viulintamenti un muvimentu armatu di Samaritani à u Monti Gerizim. Fù rinviatu à Roma da u ligatu di Siria par risponda in davanti Tiberiu, chì, eppuri, era mortu nanzi a so ghjunta. A parsona ùn sà nienti di certu annantu à ciò chì li hè accadutu dopu à quissa. Annantu à u basamentu di una minzioni in u filosofu paganu di u sicondu seculu Celsus è l'apologistu cristianu Origenu, a maiò parti di i storichi muderni credini ch'è Pilatu s'hè simpliciamenti ritiratu dopu à u so rinviu. I storichi muderni ani valutazioni diffarenti di Pilatu in quant'è dirighjenti efficaci. Quandu inveci certi credini ch'è eddu era un guvarnadori particularamenti bruttali è inefficaci, d'altri sustenini ch'è u so longu tempu in funzioni significheghja ch'eddu divia essa abbastanza cumpitenti. Siont'è una tiuria impurtanti di u dopuguerra, Pilatu era mutivatu da l'antisemitisimu in u so trattamentu di i Ghjudei, ma 'ssa tiuria hè stata in grandi parti abbandunata.

Mosaicu di Cristu davanti à Pilatu, in a Basilica di Sant Apollinare Nuovo à Ravenna, à u principiu di di u VIi seculu. Pilatu si lava i mani in una cuppetta tinuta da una parsona à dritta.

In l'Antichità tardiva è u principiu di u Medievu, Pilatu hè divintatu u centru d'intaressu di un grandi gruppu di apocrifi di u Novu Tistamentu, chì ani sviluppatu u so rollu in i Vanghjelii. In mori trà eddi, in particulari in i testi antiriori di l'Imperu rumanu d'Orient, Pilatu era prisintatu com'è un parsunaghju pusitivu. In certi casi, hè divintatu un martiru cristianu. Più tardi, in i testi cristiani uccidentali in particulari, fù piuttostu dipintu com'è un parsunaghju negativu è un gattivu, i tradizioni circundendu a so morti par suicidiu accupendu una piazza impurtanti. Pilatu hè dinò statu à u centru di numarosi lighjendi medievali, chì li ani invintatu una biugrafia cumpletta è l'ani dipintu com'è un gattivu è un vigliaccu. Mori di 'ssi lighjendi cullegani u locu di nascita o di morti di Pilatu à i posti particulari in Auropa uccidentali.

Pilatu hà à spessu fattu l'ughjettu di una ripprisintazioni artistica. L'arti medievali hà à spessu ripprisintatu i sceni di Pilatu è di Ghjesù, à spessu in a scena induva eddu si lava i mani di a culpabilità par a morti di Ghjesù. In l'arti di a fini di u Medievu è di a Rinascita, Pilatu hè à spessu ripprisintatu com'è un Ghjudeiu. U XIXu seculu hà vistu una vultata d'intaressu par a ripprisintazioni di Pilatu, incù numarosi imaghjini rializati. Ghjoca un rollu impurtanti in i ripprisintazioni di a passioni à u Medievu, induva eddu hè à spessu un parsunaghju più impurtanti ch'è Ghjesù. A so ripprisintazioni in 'ssi pezzi varieghja mori, andendu da a dibulezza di vulintà è di a custrinta à a crucifissioni di Ghjesù, sinu à u fattu di essa una parsona malvaghja chì esighji a crucifissioni di Ghjesù. L'autori muderni chì mettini in evidenza Pilatu in i so opari cumprendini Anatole France, Mikhaïl Boulgakov, è Chingiz Aïtmatov, incù una maiuranza di trattamenti muderni di Pilatu datendu di dopu a Siconda Guerra mundiali. Pilatu hè dinò statu à spessu ripprisintatu in i filmi.

Vita[mudificà | edità a fonte]

Fonti[mudificà | edità a fonte]

Ritrattu di Filonu d'Alissandria da André Thevet

I fonti annantu à Ponziu Pilatu sò limitati, bench'è l'eruditi muderni ni sapiini più annantu ad eddu cà annantu à l'altri guvarnadori rumani di a Ghjudea. I più fonti impurtanti sò l'Ambasciata di Gaïus (dopu à 41 di a noscia ebbica) di u scrittori ghjudeiu cuntimpuraneu Filonu d'Alissandria, i Guerri Ghjudei (versu 74 di a noscia ebbica) è l'Antichità di i Ghjudei (versu 74 di a noscia ebbica). Hè dinò minziunatu in modu brevu in l'Annali di u storicu rumanu Tacitu (à u principiu di u IIu seculu), in u libru di u storicu rumanu Tacitu, in u libru di u storicu ghjudeiu Filonu d'Alissandria, in u libru di l'Antichità ghjudei (versu 74 di a noscia ebbica) è in u libru di l'Antichità di i Ghjudei (versu 94 di a noscia ebbica) di u storicu ghjudeiu Josèphe, è ancu in i quattru vanghjelii cristiani canonichi, Marcu (cumpostu trà 66 è 70 di a noscia ebbica), Lucca (cumpostu trà 85 è 90 di a noscia ebbica), Matthieu (cumpostu trà 85 è 90 di a noscia ebbica) è Ghjuvanni (cumpostu trà 90 è 110 di a noscia ebbica). Altri Dui capituli di l'Annali di Tacitu chì avariani pussutu minziunà Pilatu sò stati persi. Oltri 'ssi testi, i pezzi di muneta culpati da Pilatu ani sopravvivutu, è ancu una corta scrizzioni frammintaria chì numineghja à Pilatu, cunnisciuta sottu à u nomu di Petru di Pilatu, a sola scrizzioni cuncirnendu un guvarnadori rumanu di a Ghjudea antiriori à i guerri ghjudeurumani à avè sopravvivutu. I fonti scritti ùn furniscini ch'è infurmazioni limitati è ognuna hà i so probbii prighjudicamenti, i vanghjelii in particulari furniscendu una pruspittiva tiulogica piuttostu ch'è storica annantu à Pilatu.

A zitiddina[mudificà | edità a fonte]

I fonti ùn dani nisciuna indicazioni annantu à a vita di Pilatu nanzi ch'eddu diventi guvarnadori di a Ghjudea. U so praenomen (nomu) hè scunnisciutu. U so cognomen (cugnomu) Pilatus pudaria significà "abili à u ghjavilottu (pilum)", ma pudaria dinò fà rifirimentu à u pileus o à a scuffia frigiana, indichendu podarsi ch'è unu di l'antinati di Pilatu era un affrancatu. S'è quissa significheghja "abili à u ghjavilottu", hè pussibuli ch'è Pilatu aghji vintu u cognomen da par eddu, sirvendu in l'armata rumana. Hè dinò pussibuli ch'è u so babbu aghji acquistatu u cognomen par via di l'abilità militaresca. In i Vanghjelii di Marcu è di Ghjuvanni, Pilatu ùn hè chjamatu ch'è par u so cognomen, ciò ch'è Marie-Joseph Ollivier piglia par significà ch'eddu hè u nomu sottu à u quali eddu era generalamenti cunnisciutu in u linguaghju currenti. U nomu di Ponziu indicheghja ch'eddu appartinia à a famiglia di i Pontii, una famiglia bedda cunnisciuta d'urighjini samnita chì hà produttu un certu numaru di parsunaghji impurtanti à a fini di a Ripublica è à u principiu di l'Imperu. Com'è tutti l'altri guvarnadori di Ghjudea fora di unu, Pilatu era l'ordini equestru, un rangu mediu di a nubiltà rumana. Com'è unu di i Pontii attistati, Ponziu Aquila, un assassinu di Ghjuliu Cesaru, era un tribunu di a pleba, a famiglia divia essa d'urighjini plebeiana. Sò stati annubiliti in quant'è scuderi.

Rollu di guvarnadori di a Ghjudea[mudificà | edità a fonte]

Carta di a pruvincia di Ghjudea mentri u guvernuratu di Pilatu à u prima seculu di a noscia ebbica.

Pilatu era u quintu guvarnadori di a pruvincia rumana di Ghjudea, sottu à u regnu di l'imperatori Tiberiu. U postu di guvarnadori di a Ghjudea era rilativamenti pocu pristigiosu è a parsona ùn sà micca comu Pilatu hà ottinutu 'ssa funzioni. Ghjaseppu dichjara ch'è Pilatu hà guvirnatu mentri deci anni (Antichità di i Ghjudei 18. 4. 2), è 'ssi anni sò tradiziunalamenti datati di u 26 à u 36 37 di a noscia ebbica, ciò chì faci d'eddu unu di i dui più anziani guvarnadori di a pruvincia. Com'è Tiberiu s'era ritiratu in l'isula di Capri in u 26 di a noscia ebbica, i sapienti com'è E. Stauffer ani sustinutu ch'è Pilatu era forsi statu numinatu da u putenti prifettu preturianu Sejanus, chì era statu tombu par tradimentu in u 31 di a noscia ebbica. Di altri circadori ani missu in dubbitu ogni liamu trà Pilatu è Sejanus. Schwartz è Kenneth Lönnqvist sustenini tremindui ch'è a datazioni tradiziunali di u principiu di a guverna di Pilatu hè basata annantu à un'arrori di Ghjaseppu. Schwartz susteni ch'eddu hè statu numinatu à a piazza u 19 di a noscia ebbica, quandu inveci Lönnqvist pieta par u 17 o u18 di a noscia ebbica.

U titulu di prifettu di Pilatu implicheghja ch'è i so funzioni erani par u più militari. Eppuri, i truppi di Pilatu erani piuttostu cuncipiti com'è una pulizza ch'è com'è una forza militaresca, è i funzioni di Pilatu si stindiani aldilà di i quistioni militareschi. Avia u puteri di inflighja a pena capitali ed era rispunsevuli di a parcizzioni di l'umaghji è di l'impositi, è ancu di a distribuzioni di i fondi, cumpresu a cuniatura di pezzi di muneta.

Pilatu era suburdinatu à u ligatu di Siria. Eppuri, mentri i sei prima anni di u so mandatu, a Siria ùn avia micca ligatu, ciò chì, siont'è Helen Bond, hà pussutu prisintà i difficultà à Pilatu. Pari essa statu libaru di guvirnà a pruvincia com'è l'augurava, l'intarventu di u ligatu di Siria ùn vinendu ch'è à a fini di u so mandatu. Com'è l'altri guvarnadori rumani di Ghjudea, Pilatu avia a so risidenza principali à Cesarea, rindendu si à Ghjerusalemma masimu par i grandi festi cù u fini di mantena l'ordini. Avaria fattu dinò u ghjiru di a pruvincia par senta i causi è amministrà a ghjustizia.

In quant'è guvarnadori, Pilatu avia u drittu di numinà u grandi preti ghjudeiu è cuntrullava dinò ufficialmenti i vistiti di u grandi preti in a furtezza d'Antonia. In cuntrariu à u so pridicissori, Valérius Gratus, Pilatu hà cunsirvatu listessu grandi preti, Caifassu, mentri tutta a durata di u so mandatu. Quissa indicheghja ch'è Caifassu è i preti di a setta di i Sadducei erani l'alliati affidevuli di Pilatu. Di più, Maier susteni ch'è Pilatu ùn avaria micca pussutu apradà u tisoru di u tempiu par custruiscia un acquidottu, com'eddu hà rapurtatu Ghjaseppue, senza a cuupirazioni di i preti. Listessa, Helen Bond susteni ch'è Pilatu hè ripprisintatu com'è travagliendu strittamenti incù l'auturità ghjudei in l'esecuzioni di Ghjesù. Jean-Pierre Lémonon susteni ch'è a cuupirazioni ufficiali incù Pilatu era limitata à i Sadducei, nutendu ch'è i Farisei sò assenti di i raconti evanghjelichi di l'arrestu è di u prucessu di Ghjesù.

Daniel Schwartz piglia a nota in u Vanghjeliu di Lucca (Lucca 23 : 12) ch'è Pilatu avia una rilazioni difficiuli incù u rè ghjudeiu galileanu Erodi Antipas com'è putinzialamenti storica. Trova dinò storicu l'infurmazioni ch'è a so rilazioni s'hè ristabulita dopu à l'esecuzioni di Ghjesù. Basendu si annantu à Ghjuvanni 19 : 12, hè pussibuli ch'è Pilatu aghji ditinutu u titulu di "amicu di Cesaru" (latinu : amicus Caesaris, in grecu anzianu : φίλος τοῦ Kαίσαρος), un titulu dinò ditinutu da i rè ghjudei Erodi Agrippa I è Erodi Agrippa II è da i cunsiglieri prossimi da l'imperatori. Tantu Daniel Schwartz ch'è Lisandru Demandt ùn pensani micca ch'è 'ssa infurmazioni fussi particularamenti prubabili.

Incidenti incù i Ghjudei[mudificà | edità a fonte]

U palazzu d'Erodi.

Diversi pirturbazioni mentri a guverna di Pilatu sò arrighjistrati in i fonti. In certi casi, ùn hè micca chjaru si eddi poni rapurtà si à listessu avvinimentu, ed hè difficiuli di stabiliscia una crunulugia di l'avvinimenti par u regnu di Pilatu. Joan Taylor susteni ch'è Pilatu avia par pulitica di prumova u cultu imperiali, ciò chì hà forsi caghjunatu certi frizzioni incù i so sughjetti ghjudei. Schwartz sughjirisci ch'è tuttu u mandatu di Pilatu hè statu carattarizatu da " una tinsioni sottustanti cuntinua trà u guvarnadori è i guvirnati, chì scuppiava ogni tantu incù brevi incidenti ".

Siont'è Ghjaseppu in u so libru A guerra di i Ghjudei (2. 9. 2) è l'Antichità di i Ghjudei (18. 3. 1), Pilatu hà affesu i Ghjudei culluchendu i stindardi imperiali incù l'imaghjina di Cesaru à Ghjerusalemma. Ni risultò una folla di Ghjudei chì circundàni a casa di Pilatu à Cesarea mentri cinqui ghjorna. Pilatu i cunvucò dopu in un'arena, induva i suldati rumani cacciàni i so spadi. Ma i Ghjudei ani musciatu cusì pocu tema di a morti, ch'è Pilatu hà cidutu è hà toltu i stindardi. Bond susteni ch'è u fattu ch'è Ghjaseppu dici ch'è Pilatu hà appurtatu i stindardi di notti, mostra ch'eddu sapia ch'è l'imaghjini di l'imperatori sariani uffindenti. Data stu incidenti à u principiu di u mandatu di Pilatu com'è guvarnadori. Daniel Schwartz è Lisandru Demandt sughjiriscini tremindù ch'è stu incidenti hè in fattu idanticu à " l' incidenti incù i scudi " rapurtatu in l'ambasciata di Philon à Gaius, un'idantificazioni fatta par a prima volta da u storicu di a ghjesgia primitiva Eusebiu. Lémon, eppuri, argumenta contru à 'ssa idantificazioni.

Titu Flaviu Ghjaseppu

Siont'è l'ambasciata di Filonu vicinu à Gaïus (ambasciata vicinu à Gaïus 38), Pilatu hà affesu a leghji ghjudeia, appurtendu i scudi d'oru à Ghjerusalemma, è piazzendu li annantu à u palazzu d'Erodi. I figlioli d'Erodi u Grandi li ani chertu di ritirà i scudi, ma Pilatu hà ricusatu. I figlioli d'Erodi ani tandu minacciatu di addirizzà una pitizioni à l'imperatori, un'azzioni ch'è Pilatu timia è chì espunaria i crimini ch'è eddu avia cummissu in l'eserciziu di i so funzioni. Ùn hà micca impiditu a so pitizioni. Tiberiu ricivì a pitizioni è infuriatu rimpruvareti à Pilatu, urdinendu li di ritirà i scudi. Helen Bond, Daniel Schwartz è Warren Carter sustenini ch'è a ripprisintazioni di Filonu hè largamenti stereutipata è ritorica, prisintendu Pilatu incù listessi paroli ch'è l'altri uppunenti à a leghji ghjudeia, tuttu prisintendu Tiberiu com'è ghjustu è favurevuli à a leghji ghjudeia. A parsona ùn sà micca asattamenti parchì i scudi ani affesu a leghji ghjudeia : hè prubabili ch'è eddi cuntiniani una scrizzioni disignendu Tiberiu com'è divi Augusti filius (figliolu di u divinu Augustu). Bond data l'incidenti di u 31 dopu à à G.-C., calchì tempu dopu à a morti di Sejanus u 17 di uttrovi.

In un antru incidenti cunsignatu à tempu in i guerri ghjudei (2. 9. 4) è in l'Antichità di i Ghjudei (18. 3. 2), Ghjaseppu conta ch'è Pilatu hà affesu i Ghjudei apradendu u tisoru di u tempiu (korbanos) par pagà un nuveddu acquidottu versu Ghjerusalemma. Quandu una folla s'hè furmata in u mentri chì Pilatu visitava Ghjerusalemma, hà urdinatu à i so truppi di culpà incù i matangheddi. Mori ani peritu sottu à i colpi o zampittati da i cavaddi, è a folla hè stata spargugliata. A data di l'incidenti hè scunnisciuta, ma Bond susteni ch'è eddu hà duvutu pruducia si trà 26 è 30 o 33 dopu à à G.-C., siont'è a crunulugia di Ghjaseppu.

U Vanghjeliu di Lucca minziuneghja passendu i Galileani " chì Pilatu n'avia mischiatu u sangui à i so sacrifizii " (Lucca 13 : 1). 'Ssu rifirimentu hè statu intarpritatu di diversi modi com'è fendu rifirimentu à unu di l'incidenti arrighjistrati da Ghjaseppu, o à un incidenti intiriamenti scunnisciutu. Bond susteni ch'è u numaru di Galileani tombi ùn pari micca essa statu particularamenti altu. Siont'è Bond, a minzioni di " sacrifizii " significheghja prubabilamenti ch'è stu incidenti s'hè produttu à a Pasqua à una data scunnisciuta. Susteni ch' " eddu hè non solu pussibuli ma da veru prubabili ch'è a guverna di Pilatu fussi statu marcata da numarosi episodii di ribugli cusì brevi chì ùn ni sapemu nienti ". L'insurrizioni in a quali Barabbas hè statu pigliatu, s'edda hè storica, pudaria bè essa un antru asempiu ".

Prucessu è esecuzioni di Ghjesù[mudificà | edità a fonte]

Cristu davanti à Pilatu, Mihály Munkácsy, 1881

À u mumentu di a Pasqua di l'annu 30 o 33 di a noscia ebbica, Ponziu Pilatu hà cundannatu Ghjesù di Nazareth à a morti par crucifissioni à Ghjerusalemma. I principali fonti annantu à a crucifissioni sò i quattru vanghjelii cristiani canonichi, chì i so raconti varieghjani. Helen Bond susteni ch'è " i ripprisintazioni ch'è l'evanghjelisti facini di Pilatu sò stati furmati in larga misura da i so probbii priaccupazioni tiulogichi è apulugetichi.... L'aghjunti ligendarii o teulogichi sò dinò stati fatti à u racontu... Malgradu grandi diffarenzi, ci hè eppuri un certu accordu trà evanghjelisti annantu à i fatti di basamentu, accordu chì pò varcà a dipindenza litteraria è rispichjà l'avvinimenti storichi riali. " U rollu di Pilatu in a cundanna di Ghjesù à morti hè dinò attistatu da u storicu rumanu Tacitu, chì, spiighendu a parsecuzioni di i cristiani da Neronu, spiega : " Christus, u fundatori di u nomu, avia subitu a pena di morti sottu à u regnu di Tiberiu, par sintenza di u procuratori Ponziu Pilatu, è a parniciosa superstizioni fù virificata un istanti... " (Tacitu, Annali 15. 44) 11 71 l'autanticità di 'ssu passaghju hè stata cuntistata, ed hè pussibuli ch'è Tacitu aghji ricivutu 'ssa infurmazioni di infurmadori cristiani. Ghjaseppu pari avè dinò minziunatu l'esecuzioni di Ghjesù da Pilatu à a dumanda di Ghjudei eminenti (Antichità di i Ghjudei 18. 3. 3). Eppuri, u testu uriginali hè statu assà mudificatu da un'intarpolazioni cristiana ultiriori, di modu è di manera ch'è eddu hè impussibuli di sapè ciò ch'è Ghjaseppu hà pussutu dì à l'urighjini. Discutendu di a scarsità di i minzioni strabiblichi di a crucifissioni, Lisandru Demandt susteni ch'è l'esecuzioni di Ghjesù ùn hè prubabilamenti micca statu cunsidarata com'è un avvinimentu particularamenti impurtanti da i Rumani, chì mori altri parsoni sò stati crucifissati à l'ebbica è sminticati.

Bond susteni ch'è l'arrestu di Ghjesù hè statu fatta in modu cuscenti è incù a participazioni di Pilatu, datu a prisenza di una cuorta rumana di 500 parsoni frà u partitu chì arresta Ghjesù in Ghjuvanni 18. 3. Demandt rispinghji a nuzioni d'implicazioni di Pilatu. Si supponi generalamenti, basendu si annantu à u tistimunianza unanima di i vanghjelii, ch'è u criminu par u quali Ghjesù hè statu purtatu à Pilatu è tombu era una sidizioni, fundata annantu à a so pratinsioni à essa u rè di i Ghjudei. Pilatu hà forsi ghjudicatu à Ghjesù siont'è a cognitio extra ordinem, una forma di prucessu par a pena capitali apradata in i pruvinci rumani è appiicata à i citatini micca rumani, ciò chì hà datu à u prifettu una più grandi flissibilità in u trattamentu di l'affari. I quattru vanghjelii minziuneghjani dinò ch'è Pilatu avia l'abitudina di libarà un cattivu in anori di a festa di a Pasqua. 'Ssa usanza ùn hè attistata in nisciuna altra surghjenti. I storichi ùn sò micca d'accordu annantu à a quistioni di sapè s'è una certa usanza hè o nò un elementu fittiziu di i vanghjelii, s'è edda rifletti a rialità storica o s'è edda ripprisenta podarsi un'amnistia unica l'annu di a crucifissioni di Ghjesù.

"Ecce Homo" di u pulitticu Legnica di Nikolaus Obilman, Silésie, 1466. Pilatu si teni à latu à Cristu in un cappeddu ghjudeiu è abiti d'oru.

A ripprisintazioni di Pilatu in i vanghjelii hè "largamenti cunsidarata" com'è assà diffarenti da quidda chì si trova in Ghjaseppu è Filonu, apposta chì Pilatu hè prisintatu com'è riticenti à tumbà à Ghjesù è sottumissu à a prissioni di a folla è di l'auturità ghjudei. John P. Meier nota ch'è inveci, in Ghjaseppu, "Pilatu solu... Divaria cundannà Ghjesù à a croci". Certi eruditi pensani ch'è i raconti evanghjelichi sò tutalamenti indegni di cunfidenza : S. G. F. Brandon susteni ch'è in rialità, piuttostu ch'è di vaciller annantu à a cundanna di Ghjesù, Pilatu lu'hà tombu senza esitazioni in quant'è ribeddu. Paulu Winter spiega a divirghjenza trà Pilatu in altri fonti è Pilatu in i vanghjelii sustinendu ch'è i cristiani sò divintati di di più bramosi di prisintà Ponziu Pilatu com'è un tistimoniu di a nucenza di Ghjesù, à misura ch'è a parsecuzioni di i cristiani da l'auturità rumani aumintava. Bart Ehrman susteni ch'è u prima vanghjeliu, Marcu, mostra ch'è i Ghjudei è Pilatu sò d'accordu par tumbà à Ghjesù (Marcu 15 : 15), quandu inveci i vanghjelii siguenti riducini prugrissivamenti a culpabilità di Pilatu, insin'à ciò ch'è quist'ultimu auturizeghja i Ghjudei à crucifissà à Ghjesù in Ghjuvanni (Ghjuvanni 18 : 16). Cullega 'ssu cambiamentu à un " antighjudaisimu " accrisciutu. Di altri ani pruvatu à spiigà u cumpurtamentu di Pilatu in i vanghjelii com'è essendu mutivatu da un cambiamentu di circustanzi riguardu à quiddu musciatu in Ghjaseppu è Filonu, ciò chì presupponi di solitu un liamu trà a prudenza di Pilatu è a morti di Sejanus. Di altri circadori, tali Brian McGing è Bond, ani affirmatu ch'è ùn ci hè micca una riali diffarenza trà u cumpurtamentu di Pilatu in Ghjaseppu è Filonu è quiddu di i vanghjelii. Warren Carter susteni ch'è Pilatu hè discrittu com'è abili, cumpitenti è manipuladori di a folla in Marcu, Matteiu è Ghjuvanni, ma ch'eddu hà truvatu solu à Ghjesù nucenti è l'hà tombu sottu à a prissioni in Lucca.

Citazioni[mudificà | edità a fonte]

Ponziu Pilatu hè mintuvatu in a sprissioni corsa "da Pilatu à Caifassu". Hè citata par appuntu in u puema intitulatu Morte è funerali di Spanettu da Santu Casanova[2]:

Era bellu è tintinnante
Quandu marchjava à lu passu,
Quandu marchjava à lu trottu
Facia moltu fracassu,
Ma lu purtavate sempre
Da Pilatu à Caifassu.

Noti[mudificà | edità a fonte]

  1. 'Ss'articulu pruveni in parti da l'articulu currispundenti di a wikipedia in inglesu.
  2. Rivista Tempi, Santu Casanova, 30 aprili di u 2018

Da veda dinò[mudificà | edità a fonte]