Olimpia

À prupositu di Wikipedia
Ricustruzzioni di l'Altis (Heinrich Gärtner, XIX seculu)
U tempiu di Zeus in Olimpia

Olimpia (gr. Ολυμπία, pron. Olümpìa) hè u nomu di l'antica cità greca, sediu di l'amministrazioni è di u svulghjimentu di i ghjochi "olimpichi" ma ancu locu di cultu di grandi impurtanza, com'è ni tistimoniani i resti di antichi tempia, teatri, munumenti è statui, vinuti à a luci dopu à i scavi effittuati in a zona induva a cità urighjinariamenti surghjia.

Storia[mudificà | edità a fonte]

Olimpia era incastunata in una vaddi situata longu u corsu di u fiumu Alfeu, in l'Elidi (Peloponnesu norduccidintali),vicinu à a lucalità di Pisa. A cità pussidia molti edifizii, parechji di i quali erani usati com'è dimora da l'atleti chì participavani à i ghjochi, ditti par appuntu olimpichi, chì si svulghjiani ogni quattru anni in onori di Zeus. In quistu locu fù cumpilatu par a prima volta in u 776 a.C. un elencu di vincidori: hè pussibuli da quissa di deducia chì si trattava di l'esitu di i primi Olimpiadi sturicamenti accirtati. Olimpia cumprindia un ricintu sacru, l'Altis, di a lunghezza di 200 m è di a larghezza di 177 m, situatu in pusizioni sopraelivata rispettu à l'altri custruzzioni è à u u quali internu surghjiani i più impurtanti munumenti di cultu è l'edifizii affittati à l'amministrazioni di i ghjochi. Annantu à u latu sinistru di l'Altis, vali à dì versu a parti uriintali, erani situati u stadiu è l'ippodromu, mentri annantu à u latu destru, veni à dì versu l'uccidenti, ci erani a palestra è u ghjinnasiu à u quali internu l'atleti chì vuliani participà à i ghjochi diviani addistrà si almenu un mesi prima di l'iniziu di i cumpetizioni. U più famosu tempiu di Olimpia era quiddu erettu in onori di Zeus: internamenti ci si truvava a ghjigantesca statua di u diu rializata in oru è avoriu da Fidia (o Phidia) in u 430 a.C. è insirita frà i setti maraviglii di u mondu. L'Heraion era inveci u tempiu didicatu à a dea greca Era (Ghjunona par a mitulugia rumana, a righjina di i dei), unu di i più antichi edifizii dorichi di u quali oghj si poni ancora ammirà i resti è à u u quali internu erani custuditi i curoni di addoru risirvati à i vincitori di i ghjochi. Una di i vii principali di Olimpia era fianchighjata da dodici thesauroi, i tempia vutivi à u quali internu erani custuditi i tisori di i cità chì participavani à i ghjochi; ci era inoltri un edifiziu circulari, u Philippeion, fattu erighja dopu u 338 a.C. da Filippu II rè di Macedonia.

A riscuparta di Olimpia[mudificà | edità a fonte]

Fù in u 1776 l'archiulogu inglesu Richard Chandler, incù a so spidizioni Society of dilettanti, quiddu chì par prima purtò à a luci i ruvini di l'antica Olimpia. I primi scavi effittuati in a cità di Olimpia funi suvitati da un gruppu d'archiuloghi francesi in u 1829, seguiti dopu da un gruppu di tedeschi trà u 1875 è u 1881, i quali evidinzioni l'esistenza di i piani di molti edifizii. Duranti i scavi successivi funi dopu ripurtati à a luci - oltri à a famosa statua di Ermes cù u picculu Dionisu, opara di u scultori Prassiteli - diversi altri statui, altari, ughjetti vutivi in bronzu è in marmaru. Eratosteni, chì fù in gradu di calculà a circumfarenza di a noscia pianeta, criò u "sistema di l'Olimpiadi" com'è sistema di crunulugia fissa par i grechi. L'Olimpiadi erani una festa spurtivu-riligiosa induva si vidia uniti tutti i grechi è facia cissà tutti i guerri in Grecia duranti u so svulghjimentu. Eratosteni fissa a prima data di l'Olimpiadi in 776 a.C. Ancu oghj l'iniziu di i Olimpiadi muderni si svulghjiani simbulicamenti à Olimpia, incù a cirimonia d'accinsioni di u focu sacru da parti di certi "sacirdutessi". U focu hè trasmissu incù fiacculi, chì sarani purtati da atleti in staffetta finu à u sediu sceltu par u svulghjimentu di i ghjochi. Duranti i Ghjochi di a XXVIII Olimpiadi, l'anticu stadiu fù usatu par i cumpetizioni di lampera di u pesu.

Da veda[mudificà | edità a fonte]