Versi di Sagra

À prupositu di Wikipedia

I Versi di Sagra sò un dialogu pueticu creatu da Ugu Peretti (1747-1838), u prima autore pumunticu in lingua corsa. I Versi di Sagra sò stati famosissimi in a tradizioni pupulari è cunnisciuti innnanzi à i puisii di Monsignori di la Fuata. I Versi di Sagra mettini in scena una liti comica trà un maritu è so moglia. U tonu di i versi hè schirzosu, a lingua cruda, a sucità evucata hè un mondu rurali è pasturali dundi l'usi sò aspri è i passioni viulenti. Forsa ci sarani da leghja i radichi frasturnati d'una sucità è d'una cultura miridiunali chì si sò mantinuti sin'à pocu. Cussì a lingua è i primuri di Peretti ci firmarani stranamenti familieri.

I strufetti sò uttavi in i Versi di Sagra è a rimata hè doppia. A forma di a rima hè a siguenti: ABABABCC.

I Versi di Sagra[mudificà | edità a fonte]

Or quì ci hè Sagra di lu Canareddu
Chì pari una paghjola ristagnata ;
Vurria lu maritu più ziteddu,
Ma Paulu hà la barba mischiata ;
Nun cunnosci da caprettu à viteddu
È stà ‘nu Cataraghju riputata.
Ghjunghji, la sera, lu maritu stancu
È la trova cù li so mani à fiancu.
─ O Sà, dammi un bucconu ch’aghju fami !
O Natali, chì n’hè di stu sfatteghju ?
In u me locu, nun ci aghju ch'è danni
È la me roba và di mali in peghju ;
O Mattè, più nun vali ch'è tù chjami
Chì Petru, par la Cava hà persu l'eghju
È camusgià più nun possu à Maria
Chì for di modu hè imbizaritu Andria.
O Sà, dumani, s’è nun mi cuntorru,
Spizzìcami ‘ssi quattru picuracci,
È contami li capri à corru à corru,
Chì la predaghja nun si li prucacci ;
Pìddami dui ciuddi o qualchì porru
È mira d’appattà ‘ssi zitiddacci,
Parchì l'annata hè quidda chì pò essa
Nun si vidi chè ghjenti fendu l'essa.
Sì Bracacciola fussi vitiddata,
Dalli l'aguattu è pidda lu viteddu
Parchì aval' semu a pé di la branata
Forsa ci scamparia qualchì ziteddu ;
Vigu l'annata cruda è dispiitata
Nun matura nè spiga nè graneddu ;
O siccu o verdu, o com’è vodda sia
S'aspetta l'orzu com'è lu Missia.
O Sà, dumani spulgiami ‘ssu lettu !
O Natali, tù teni par Urgonu,
È Matteu si piddi lu Purettu
È Petru falarà ‘nu Caniasgionu
Andria fermi quì chì hè nudu è brettu
È vardi li capretta ‘nu sarconu ;
Eiu andaraghiu in Trastaghjacciu
Chì ci hè Natali è mi darà sullacciu.
Sì tù vol’ senta à mè, u me fiddolu
Diccippemu lu vicu di la Cava ;
Lu punaremu à pomi è à fasgiolu,
Ci piantaremu la pisa è la fava,
L’aghju visti ‘nu fiuminali d’Urtolu,
In tempu ch'in Sartè ci liticava,
Demuci ad ugni lama prunicuta
Chì lu Signori assisti à chì s’aiuta
Or cuddemucini à la muntagna,
Ci piantaremu una famosa vigna,
È d’oliu ni faremu una Balagna,
Ci fundaremu una nuvella Archigna.
Hè vera chì saremu in faccia à Cagna,
Ma nun ci hè bisognu à cumprà ligna.
Culà ci ni staremu curci è muzzi
È ci ni ghjucaremu à li cucuzzi.
─ O Pà, sintiti una poca di bonu
È lascemuli andà tutti in ubliu.
─ O Sà, tù se una donna di tonu
È ti voddu senta gloria à Diu...
─ Andemucini à l'acqua di Sarconu ;
Nun purtaremu più un pé di vivu.
Culà faremu è vigna è giardinu
È daremu l’invidia à lu vicinu.
─ O Sà, sta cosa mi faria gran tortu.
Tù vurristi zappà la me famidda ;
Sa bè chì nun vivu hè com’è mortu
È focu nun s’accendi in quidda zidda.
Chì prufittu hà tiratu da quiddu ortu
Chì in Piscia ci facia Canupidda ?
S’iddi ùn fùssini stati li bistiami
Culà saria mortu da la fami !...
Ghjesù, ciò ch’iddu dici ‘ssu vichjacciu,
‘Ssu cutalacciu rozzu è carcu à bava !
Ma chì di tè ni fàccianu lu stracciu
Par sempri ti cundànnini à la trava !
O l’ingratu è bruttu sputritacciu !
À chì più t’imponi è più ti strava
È nun basta à veda lu to vistutu
Par ben sapè quantu tù sè astutu ?
─ O coccia mora scusciaticcia vacca,
Sè pur la risa di lu to vicinu ;
À lu focu si metti è pò si spacca.
Or circa d'appuntatti issu suddinu !
S’è sintissi à tè, cingnaria li sacca
Or quiddi chì purtava u to cucinu,
Cun tantu lutu è tanta roba bona
Chì faci spaventu ad ogni parsona.
─ Hè vera, sò la risa di la ghjenti
Da quandu sò la toia, o strianciacatu !
À chì nun ti vidi è pur' ti senti,
Ghjàcaru durmichjonu strascinatu !
Or quantu sò li to fatichi è stenti,
Chì hai un cavaddu è mai l'ha insummatu !
Sa’ chì quandu ghje’ era ind’è babbeddu
Mi salutava barretta è capeddu.
─ Finimu ‘ssi discorsi o mal’ lavata
Sì tù nun vol’ riceva centu botti,
Aval’ chì semu à a fini di l'annata
La brutta mi vol’ dà tanti strambotti.
Si vidi chì tù sè mal’ affasciata ;
Or magna pur’ chì lu to corpu sbotti !
Abbastanza t’aghju ghjà suppurtatu
Prima d'avali t’avissi eiu lacatu.
─ Comprati pur’ li to russi scarpucci
È nun andà più peda strascinonu ;
Sa ch’eiu so parenti à li Ghjadducci
È lu me ziu hè omu di gran’ tonu ;
Aghju un frateddu ind’è li Santucci
Chì ti suttarraria in u to sarconu
È pò d’un maciddari so cucina
Chì stà in Bonifaziu, à la marina.
─ S’è nun lachessi par l'amor' di Diu,
È chì tù ùn fussi lu me spuddatoghju,
Vurristi ch’è timissi anc’à to ziu,
Bonu da li capretta in lu vintoghju !
À to frateddu nè mortu nè vivu
Li faria pruvà lu stangatoghju !
À to cuginu li tremani li ghjambi
Quistu annu chì cumbatti cù la fami.
─ Sé divintatu cusì fieru è bonu ?
O altramenti cù li principali...
Nun ti ramenti più di Luvicionu
Quandu t’incatassò in u sipali ?...
Ti deti tanti colpa di bastona
Chè grammazè à lu sgiò Annibali.
Ti feci tantu veda a maladetta
Ch’avali li ti levi di barretta !

Da vida dinò[mudificà | edità a fonte]