Ghjumenta di preti

À prupositu di Wikipedia
(Reindirizzamentu da Ghjumenta di u diauli)
A ghjumenta di preti
Mantis religiosa
Classificazioni scentifica
Regnu Animalia
Imbrancamentu Arthropoda
Classa Insecta
Ordini Mantodea
Famiglia Mantidae
Genaru Mantis
Nomu binuminali
Mantis religiosa
Linnaeus, 1753

A Ghjumenta di preti (Mantis religiosa) hè un insettu chì faci parti di a famiglia di i Mantidae. U nomu latinu mantis religiosa è altri noma in parechji lingui facini rifarenza à a riligioni. Veni da u fattu chì a ghjumenta di preti teni i so patti da davanti di tal' manera chì si diciaria ch'edda hè in pusizioni par prigà.

U capu
Una femina impregna
Accuppamientu
Un ghjovanu

Distribuzioni[mudificà | edità a fonte]

A ghjumenta di preti hè urighjinaria di l'Africa, di l'Auropa miridiunali è di l'Asia minori. Hè mori cumuna in i cuntorni di u Mari Terraniu. S'hè ancu diffusa in Nord'America a parta da 1899, essendu stata impurtata quà di manera accidentali.

Biulugia[mudificà | edità a fonte]

A ghjumenta di preti hè longa 6 à 10 cm. U masciu hè più chjucu cà a femina. U so culori varieghja : ci sò verdi è ci sò bruni. U coddu di a ghjumenta di preti hè finu finu. U so capu hè triangulari. I so ochji sò situati annantu à i lati. In cuntrastu cù altri insetti, a ghjumenta di preti pò fà voglia u so capu da 180 gradi, ciò chì li parmetti di suvità senza mova i muvimenti di i so predi.

A ghjumenta di preti hè un predatori di l'altri insetti: manghja griddi, moschi, sbarabattuli, bruga, varma o ragna.

S'accoppia a ghjumenta di preti d'aostu à uttrovi. Una carattaristica molta cunnisciuta di l'accuppiamentu hè chì a femina, dopu à essa si accuppiata o ancu duranti l'accuppiamentu, pò divurà u masciu, cumincendu pà a testa mentri ch'è l'organi genitali cuntinueghjani l'attu sissuali. Accadi ancu, s'edda hè mori famita a femina, ch'edda divuressi u masciu prima d'accupià si. 'Ssu cumportamentu di cannibalisimu hè statu à l'urighjina di parechji intarpritazioni: crudeltà di a femina, o succidiu di u masciu accumpagnatu di a vulintà di trasmetta a so sumenti è u so cibu à i siguenti ginirazioni; et cetara. Ma a spiigazioni muderna hè chì a femina attira u masciu par a so sumenti è par nutriscia si, à un'ebbica chì i predi so schersi è chì a femina t'hà bisognu di mori cibu par purtà i so ova (Flesh è Cardé 2009).

In Corsica[mudificà | edità a fonte]

A ghjumenta di preti hè mori cumuna in Corsica. Si scontra in a Corsica sana, da u cantu di u mari insin'à 1250 metri.

Altri noma corsi di a ghjumenta di preti sò: a levafrebba, a ghjumenta cavallina, a ghjumenta di u diauli (Dizz. U Muntese), a cantamessa o ancu a mula di u preti.

Rifarenzi[mudificà | edità a fonte]

  • Ciavatti, Petru (dir. redazzioni) Dizziunariu U Muntese, 1984, Albiana
  • V. Flesh è R. Cardé (eds.), 2009, Encyclopedia of Insects, San Diego, Academic Press.

Liami[mudificà | edità a fonte]

Da veda dinò[mudificà | edità a fonte]