Ernest Rutherford

À prupositu di Wikipedia
Ernest Rutherford

Ernest Rutherford, Primu Baronu Rutherford di Nelson (Brightwater, 30 d'aostu 1871 - Cambridge, 19 d'uttrovi 1937), hè statu un chimicu è fisicu neuzilandesu, notu com'è u patri di a fisica nucleari è fù u pricursori di a tiuria urbitali di l'atomu, basendu si annantu à a scuparta di u scattering Rutherford in u so sperimentu di a lamina d'oru suttili. Vinsi u Premiu Nobel par a Chimica in u 1908.

Una statua di l'Ernest Rutherford ghjovanu à u so munimentu in Brightwater, Nova Zilanda

Biugrafia[mudificà | edità a fonte]

Rutherford nascì à Spring Grove (chì era tandu Brightwater), vicinu à Nelson, in Nova Zilanda. Studiò à u Nelson College è à u Canterbury College, cunsiguendu trè diplomi è dui anni di ricerchi in prima linia in a tecnulugia elettrica. In u 1895 Rutherford si tramutò in Inghilterra par studii post-laurea vicinu à u Laboratoriu Cavendish, di l'Università di Cambridge (1895-1898), essendu scrittu à u Trinity College di Cambridge. Quì ditensi par brevi tempu u primatu mundiali di distanza annantu à u quali erani stati rilivati ondi radiufonichi. Duranti a so invistigazioni di a radiuattività cuniò i tarmini raghji alfa è raghji beta. In u 1898 Rutherford fù numinatu à a catedra di Fisica à a McGill University, in Canada, induva sviluppò u travagliu chì li fruttò in u 1908 u Premiu Nobel par a Chimica. Avia dimustratu ch'è a radiuattività era a spuntanea disintigrazioni di l'atomi. Circustanza ironica, data a so famosa affirmazioni "In a scenza esisti solu a Fisica; tuttu u restu hè cullizzioni di timbri". Avia nutatu chì in un campionu di matiriali radiuattivu occurria invariabilamenti u stessu tempu parchì mità di u campionu dicadia - u so tempu di smizamentu - è cuncipì una applicazioni pratica di stu finominu usendu stu tassu custanti di dicadimentu com'è un ariloghju, u quali pudia cusì essa usatu par aiutà a ditarminazioni di l'ità effittiva di a Terra, chì si svilò essa moltu più vechja di quantu a maiò parti di i scentifichi di l'ebbica cridiani. In u 1907 assunsi a catedra di Fisica à a Victoria University di Manchester. Quì scuprì l'esistenza di u nucleu atomicu di l'atomi è fù u prima omu chì in u 1919 trasmutò un elementu chimicu in un antru, veni à dì l'azotu in un isotupu di ossigenu par mezu di a riazzioni nucleari: 14N + α → 17O + p. Mentri travagliava incù Niels Bohr (chì avia sviluppatu un mudeddu atomicu in u quali l'elettroni si muviani in urbiti circulari o ellittichi, com'è in un sistemu planetariu) Rutherford avanzò una pruposta annantu à l'esistenza di particeddi neutri, (i neutroni), chì pudiani cumpinsà l'effettu ripulsivu di i carichi pusitivi di i prutoni, aumintendu i forzi nucleari attrattivi è impidiscendu cusì à i nuclei di l'atomi pisanti di disintigrà si. In u 1917 riturnò à u Cavendish com'è Dirittori. Sottu a so dirizzioni, funi assignati premii Nobel à James Chadwick par a scuparta di u neutroni, John Cockcroft è Ernest Walton par a scissioni di l'atomu usendu un acciliratori di particeddi è Edward Victor Appleton par a dimustrazioni di l'esistenza di a iunusfera.

Curiusità[mudificà | edità a fonte]

Fù numinatu cavalieri in u 1914, fù ammissu à l'Order of Merit in u 1925 è in u 1931 fù numinatu Baronu Rutherford di Nelson di Cambridge in a Cuntea di Cambridge. Apparisci nantu à i biglietti da centu dullari in Nova Zilanda è fù rapprisintatu in timbri di l'Unioni Sovietica (1971), Canada (1971), Svezia (1968) è Nova Zilanda (1971 è 1999). In u 1997 l'elementu chimicu rutherfordiu Rf fù chjamatu cusì in so onori. Un crateru annantu à Marti è unu annantu à a Luna sò chjamati incù u so nomu. A so biugrafia hè stata curata da Richard Reeves in u 2008.

Opari[mudificà | edità a fonte]

  • Radio-activity (1904), 2nd ed. (1905), ISBN 978-1-60355-058-1
  • Radioactive Transformations (1906), ISBN 978-1-60355-054-3
  • Radiations from Radioactive Substances (1919)
  • The Electrical Structure of Matter (1926)
  • The Artificial Transmutation of the Elements (1933)
  • The Newer Alchemy (1937)

Da veda dinò[mudificà | edità a fonte]