Ghjudaisimu: differenze trà e virsioni
m r2.6.4) (Robot : modification de bar:Judntum à bar:Judndum |
m r2.6.8) (robot Modifie : kk:Яһудилық |
||
Linia 187: | Linia 187: | ||
[[ka:იუდაიზმი]] |
[[ka:იუდაიზმი]] |
||
[[kab:Tudayt]] |
[[kab:Tudayt]] |
||
[[kk: |
[[kk:Яһудилық]] |
||
[[kl:Juutit]] |
[[kl:Juutit]] |
||
[[kn:ಯಹೂದಿ ಧರ್ಮ]] |
[[kn:ಯಹೂದಿ ಧರ್ಮ]] |
Versione di e 14:38, 22 nuv 2012
U ghjudaisimu hè a tradizione, a cultura religiosa è u modu di campà di l'Ebrei, constituiti da l'eredi di l'Israeliti avendu chitatu l'antiqua terra d'Israel durante l'occupazione rumana ma ancu da qualche minorie converite à lu filu di lu tempu è mischjati à 'ssa diaspora. U ghjudaisimu hè una religione monoteista.
Seguente i so testi fundatori, in particularu u Tanakh, a fede l'antenatti Israeliti è i sò eredi, l'Ebrei, hè basata nant'una alleanza tra Diu è Abraham, rinovilata dopu da Mosè.
L'Ebrei fundanu u ghjudaisimu nant'à a religion abrahamica, chi fiuriscera dopu in a Leghje Mosaica (a Torah), è scritture prufettiche (è Neviim) è l'astre Scritture (dette Ketuvim). Quesse scritture sò designate sopra l'acronimu Tanakh, di lu quale testu hè a Bibbia.
Quessa religione si funda nant'u cultu di Diu, chjamatu YHWH, è chi ditene ogni putere (Elohim). Hè u transcendente Signore di li signori (Adonaï). Hè Unicu, omniputente, omnisciente, ghjustu è misericurdiosu.
U ghjudaisimu è una di è più anziane tradizione religiose monoteiste sempre practicate oghje. I valori è a storia di lu populu ebreu sò a surgente d'astre religione abrahamiche, cume lu cristianisimu, l'islamu è u bahaisimu. Ma ùn hè a basa di u samaritanisimu, chi hè una tradizione israelita cuncurrente.
A Fede
U Cultu
E tradizione
I simboli
I lochi di cultu
I testi
Litteratura bibbiica
Litteratura talmudica
Litteratura rabbinica
U cleru ebreu
A conversione
A storia
U ghjudaisimu oghje
Ci sò più o menu 13 millione ebrei in lu mondu, in più di 100 paesi. Di quelli, Israel hè l'unicu paese di quale a religione officiale sia u ghjudaisimu, è a religione di a maiò partita di a populazione.
Ebrei in u mondu | ||
Naziunalità | Residenti | |
Israel | 5.309.000 | |
Stati Uniti | 5.275.000 | |
Francia | 492.000 | |
Canada | 373.000 | |
Regnu Unitu | 297.000 | |
Russia | 228.000 | |
Argentina | 184.000 | |
Germania | 118.000 | |
Australia | 103.000 | |
Brasile | 96.000 | |
Ungheria | 80.000-100.000 | |
Ucraina | 80.000 | |
Sud Africa | 72.000 | |
Bielorussia | 45.001 | |
Italia | 45.000 | |
Messicu | 40.000 | |
Belgica | 32.000 | |
Turchia | 18.000-30.000 | |
Paesi Bassi | 18.000-30.000 | |
Cile | 21.000 | |
Iran | 11.000-35.000 | |
Etiopia | 12.000-22.000 | |
Azerbaighjan | 20.000 | |
Uruguay | 20.000 | |
Spagna | 12.000-20.000 | |
Svezia | 18.000 | |
Maroccu | 15.000 | |
Bolivia | 10.000 |
In Corsica
Rifiramenti