Miklós Radnóti

À prupositu di Wikipedia
Miklós Radnóti in circa 1935

Miklós Radnóti (natu 5 di maghju 1909 in Budapest, Imperu austru-ungaricu - mortu 4 ò 9 di nuvembri 1944 vicinu in Abda), hè unu di i più celibri pueti ungaresi.[1]

A so mamma è u so frateddu coppiu morini à u mumentu di a so nascita, un avvinimentu ch'eddu mintuveghja in u so racontu autubiugraficu di 1939, Ikrek Hava. Napló hà gyerekkorról (U mesi di i Gemeauss. Ghjurnali di a zitiddina). Perdi u so babbu à l'ità di dodici anni.

Isciutu da una famiglia d'intillettuali, entri dopu à a facultà di lettari di Szeged è otteni un diploma di ungaresu è di francesu. Ma i so urighjini ghjudei è i so idei prugressisti li intardiscini un postu. Lanciatu annantu à a via di a splurazioni di i paesi, intratteni i liami incù u partitu cumunistu illegali ma senza mai appartena ci.

In u 1930, publicheghja a so prima racolta di puisii Pogány köszöntő (Salutu di u paganu). A so siconda racolta Újmódi pásztorok éneke (Canzona di i novi pastori), di genaru liricu è bucolicu, li vali un prucessu in u 1931 par oscenità è culpita à a riligioni in seguitu à u quali eddu hè cundannatu à ottu ghjorna di prighjò, accumpagnati dopu di attimpatu in appeddu.

A so puisia si volta dopu versu u muvimentu uvrieri è a suciulugia rurali. S'avvicina di u gruppu litterariu di l' " urbani ", è publicheghja i puemi in a rivista dirighjita da Attila József, Szép Szó. Hè un antifascistu cunvintu. Hè in particulari ludatu par a so racolta di 1936, Járkálj csak, halálraítélt! (Marchja, cundannatu à morti !) par qualessa eddu vinci u Premiu Baumgarten. U so puema Füttyel oszlik hà béke (A paci si sparguglieghja à colpi di zifuleddu) ritraccia l'ombra di u pinnaciulu di a pulizza ungaresa. Cuscrittu à u Sirviziu di u Travagliu di i Ghjudei, hè fucilatu da i SS à u mumentu di a so ritirata, u 4 o u 9 di nuvembri 1944, i so ultimi puemi in istacca. Sarani esumati incù u so cadavaru in u 1946, è sarani publicati listessu annu sottu à u titulu Tajtekos ég (Celi nivulosu).

Bustu di Miklós Radnóti

Miklós Radnóti s'hè vultatu dapoi i so anni d'università versu u catulicisimu, induva eddu hà studiatu sottu à a dirizzioni di u pueta cattolicu Sándor Sík. A so cunvirsioni tardiva, in u 1943, hè mutivata da una longa questula di Cristu.

Hà in particulari traduttu in ungaresu i puemi di Guglielmu Apollinaire è di Ghjuvanni di La Fontaine.

Noti[mudificà | edità a fonte]

  1. 'Ss'articulu pruveni in parti da l'articulu currispundenti di a wikipedia in francesu.

Bibliugrafia[mudificà | edità a fonte]

  • Miklós Radnóti, Marchja furzata, traduttu da l'ungaresu è prisintatu da Jean-Luc Moreau. Parighji, Phébus, 2000.