Michelanghjulu

À prupositu di Wikipedia
(Reindirizzamentu da Michelangelo Buonarroti)
Ritrattu di Michelanghjulu, da Daniele da Volterra

Michelanghjulu (chì u so veru nomu era Michelangelo di Lodovico Buonarroti Simoni), simpliciamenti Michelangelo Buonarroti in talianu, natu u 6 di marzu 1475 à Capresi (Ripublica di Firenza) è mortu u 18 di frivaghju 1564 à Roma (Stati puntificali), hè statu un scultori, pittori, architettu, pueta è urbanistu fiurintinu di l'Alta Rinascita.[1]

I so opari i più cunnisciuti sò univirsalamenti cunsidarati com'è i capilavori di a Rinascita :

  • Davidi (1504), u quali hà à longu adurnatu a facciata di u Palazzu Vechju di Firenza prima di essa trasfiritu in l'Accademia di i Beddi arti di a cità ;
  • A Pietà (1499), esposta in una cappedda latirali di a basilica di San Petru di Roma ;
  • Mosè (1515) di a cappedda di Ghjuliu II in a basilica di San Petru in Vinculi di Roma ;
  • U sulaghju di capu di a cappedda Sistina - pintu trà u 1508 è u 1512 ;
  • U Ghjudicamentu ultimu - influinzatu da l'affrescu di Melozzo da Forlì intitulatu Ascensioni di Cristu, rializatu trà u 1536 è u 1541 annantu à u muru di l'altari di 'ssa cappedda.

Architettu, cuncipiti u domu di San Petru di Roma.

A so opara hà avutu un'influenza trimenda annantu à i so cuntimpuranei, di modu chì a so " manera " di pinghja è di sculpiscia hè abbundantamenti ripresa da i rapprisintanti di ciò ch'è a parsona chjamarà u manierisimu chì pruspera in a Rinascita tardiva. Provi di l'ammirazioni ch'è li votani l'intillettuali è altri artisti in i so tempi, parechji biugrafii sò publicati da vivu. A prima hè inchjusa in U prestu, racolta da i biugrafii di l'artisti di a Rinascita, divuta à Giorgio Vasari in u 1550, a siconda emana di u so elevu, Ascanio Condivi in u 1553. Una corta biugrafia da Paolo Giovio, Michaelis Angeli Vita, hè publicata in u 1527.

Biugrafia[mudificà | edità a fonte]

Zitiddina è ghjuvantù[mudificà | edità a fonte]

A casa nativa di Michelanghjulu in Caprese (Tuscana).

Michelanghjulu hè natu u 6 di marzu 1475 à u casteddu di Capresi à Capresi (Tuscana) in a ripublica di Firenza. Hè u sicondu figliolu di Lodovico di Lionardo Simoni, magistratu è pudestà di Capresi è Chiusi è di Francesca di Neri di Miniato di i Sera. A famiglia volta in a so casa di Settignano vicinu à Firenza, dopu chì u babbu ebbi tarminatu u so mandatu di pudestà. In u 1481, a cunsorti di Lodovico si ni mori, lascendu lu solu incù i so cinqui ziteddi. U so babbu i piazza in balia ind'è una donna è figliola di zuccadori induva Michelanghjulu, annosu di 6 anni, ampara à sgaghjà i blocchi di petra di a cava vicina, sperienza ch'eddu ghjudicarà à l'urighjini di u so arti. Ùn riturnarà ind'è u so babbu chì à l'ità di deci anni.

Andendu contru i voti di u so babbu è di i so zii, rifrattarii à l'arti, Michelanghjulu, dopu à avè studiatu vicinu à u grammaticu Francesco da Urbinu, scigliiti malgradu tuttu, grazia à u so amicu Francesco Granacci, di essa u lavuranti di Domenico Ghirlandaio pà trè anni à parta da u 1a aprili 1488.

Studieghja l'affreschi di a ghjesgia Santu Spiritu di Firenza è di a ghjesgia Santa Maria di u Carminu è cupiendu quiddi di Masaccio, s'attira i ghjilusii tantu da a so abilità chì da i so rimarchi ; quist'ultimi li attirendu un pugnu di u scultori Pietro Torrigiano è caghjunendu li una frattura di u nasu chì marcarà à vita u so visu.

Imprissiunatu da u so travagliu, Ghirlandaio u ricumandò à u maestru di Firenza, Larenzu di Medici, chì u piazzò in un atteddu di scultura di piena aria in i giardini di a piazza San Marcu, direttu da u scultori Bertoldo di Giovanni, elevu di Donatello. Da u 1490 à u 1492, Michelanghjulu diventa u prutettu di Larenzu ed hè cusì allughjatu in u so palazzu. Hè influinzatu da un mezu libaru chì faci evuluà i so idei annantu à l'arti è i so sintimenti annantu à a sissualità. Ammira i racolti di statui di a Grecia antica accumulati da i Medici è si prumetti di divintà scultori. Cumencia par cupià una mascara di fauna è, davanti à u risultatu, Larenzu u ricumpensa di cinqui ducati à u mesi. Annantu à i cunsigli di Polizianu, Michelanghjulu sculpisci un bassurilievu di a Battaglia di i Centauri è a Verghjina à a scalinata, i quali rispechjani a so grandi ammirazioni pà Donatello.

Praticheghja u studiu di u corpu umanu è l'anatumia à u spidali Santu Spiritu di Firenza, versu 1490 (è dopu à Roma versu 1540), cullaburendu à l'illustrazioni di un trattatu d'anatumia incù Realdo Colombo, medicu è amicu. I corpi di Michelanghjulu sò più sottumissi à l'arti chì à u rispettu rigurosu di l'anatumia umana (allungamentu di u cannonu di i figuri è storti distinati à metta un trattu murali).

Dopu à a morti di Larenzu in u 1492, Petru II di Medici, u più ghjovanu figliolu di Larenzu è u nuveddu capu di i Medici, ricusa di essa u meceniu di Michelanghjulu. Hè à quidda ebbica chì l'idei di Savonarola diventani pupulari à Firenza. U so Fucaronu di i Vanità cundanna l'artisti chì imbiddiscini i sceni riligiosi. 'Ssi idei caghjuneghjani l'espulsioni di i Medici di Firenza. Michelanghjulu, strittamenti liatu à u chjerchju di i Medici, ghjudici oppurtunu di chittà a Tuscana è stallà si mentri trè anni à Bologna ind'è u so amicu Gianfrancesco Aldobrandini. Ci rializarà i statui di santu Petrone è Santu Procule in ghjesgia San Dumenicu. Pocu dopu, Raffaele Riario, cardinali in titulu di San Giorgio al Velabro, li cheri di vena à Roma in u 1496. Sottu à a so cumandita è influinzatu da l'antichità rumana, cuncipisci dui statui : Baccu, cumandatu da u cardinali Riario è A Pietà, cumandata da u cardinali francesu Jean Bilhères di Lagraulas.

A Pietà, u riflessu di un ideali in l'arti[mudificà | edità a fonte]

A Pietà (1498 -1499), 174 cm x 195 cm x 69 cm, in a basilica Santu Petru, in Roma.

Innanzi mancu i so trenta anni, Michelangelo Buonarroti hè dighjà l'autori di u Davidi è di a Pietà, dui di i più sculturi celebri di tutta a storia di l'arti. Ciò ch'eddu rializeghja in quant'è scultori disignadori, pittori è architettu pussidendu un talentu ch'eddi dimostrani l'affreschi di a Cappedda Sistina, ma ancu i sculturi munumintali di l'artistu è ancu i so criazioni architittonichi prufundamenti uriginali mosciani à chì puntu i so formi varcavani da luntanu i cunvinzioni di a so ebbica. Da a fini di 1496, è prubabilamenti insin'à u branu, u ghjovanu scultori sughjorna à Roma, è ci rializeghja u capilavoru assulutu di 'ssu periudu : a Pietà di u Vaticanu, cumandata da u Cardinali francesu Jean Bilhères di Lagraulas, chì marcò un ghjirata in a so carriera ghjà cusì lampanti. L'opara, tarminata in u 1499, suscita l'entusiasmu è Michelanghjulu si trova issatu in cima à a gloria artistica. Uttensi grazia à a so opara una grandi numata è una cunsidarazioni, à tal segnu chì a parsona pinsava chì non solu era, da luntanu, supiriori à i so cuntimpuranei (di Vinci è Raffaeddu in particulari incù qualessu eddu era in custanti cuncurrenza) ma ancu, à quiddi chì l'ani pricedutu. 'Ssa opara marca una sputica ghjirata par l'artistu, chì mentri 'ssu sughjornu à Roma, Michelanghjulu hà cambiatu d'uriintamentu è mudificatu u so approcciu esteticu. Cerca oramai l'ispirazioni in a scultura antica, ma tuttu essendu in particulari attrattu da l'accuratezza è a finezza d'esecuzioni fiurintina di u Quattrucentu. A Pietà di u Vaticanu incarna parfittamenti l'ideali ricircatu da l'artista. Hè a raghjoni pà a quali a so analisa hè primurdiali, à sapè quidda di un'unioni estrema, ma diddicata di i dui essari. A linia di u corpu di u Cristu (trè volti sciappata) sposa d'incantu quidda di u corpu di a so mamma, si scorri in i pieghi di a draparia. A Verghjina hè di un ità mori prossima da quiddu di u so figliolu inerti, è 'ssu paradossu hè spiigatu da Ascanio Condivi chì conta chì Michelanghjulu dicia à 'ssu sughjettu : " Ùn sà micca ch'è i donni casti sò, tutta a so vita, più ghjovani ch'è quiddi chì ùn sò micca ? Tantu più una Verghjina chì ùn ebbi mai a minima voglia lasciva chì avaria pussutu altirà u so corpu ". 'Ssa sorta da " ritornu " di i dui prutagonisti à una ghjuvantù ideali traduci pienamenti u cuncettu di "divinu" chì abita l'integralità di l'opara, a più "compia" di Michelanghjulu chì trattarà incù ostinazioni u tema di a Pietà mentri tutta a so vita.

L'intaressu di analizà 'ssa Pietà chì certi cunsidareghjani com'è parfetta, è ancu divina, hè di metta la in modu parallelu incù a Pietà Rondanini chì tistimunieghja di l'evuluzioni di l'artistu.

A Pietà hè una scultura di marmaru di 174 x 195 x 69 cm situata in a basilica di San Petru di Roma, ultimata in menu di un annu, u fruttu di un travagliu accanitu. L'insemu hè zuccatu in un unicu bloccu di marmaru ch'eddu hà eddu stessu sceltu à Carrara.

L'icunugrafia di Maria tinendu in i so braccia u corpu di Cristu morti ùn hè micca d'urighjina taliana ma germanica. Era dunqua un'idea tedesca chì s'hè sparta in Francia à u XIVu seculu. Michelanghjulu hè mori fieri di 'ssa Pietà ch'eddu hà rializata à a dumanda di un cardinali francesu Jean Bilhères di Lagraulas, ambasciadori di Francia à Roma.


L'artistu di Firenza è di u papatu[mudificà | edità a fonte]

Ghjuliu II urdinendu i travagli di u Vaticanu è di Santu Petru à Bramante, Michelanghjulu è Raffaeddu, Horace Vernet, 1827

Quattru anni dopu, Michelanghjulu volta à Firenza pà crià ci a so opara a più celebra, u Davidi sculpitu in un bloccu di marmaru di Carrara strattu da i cavi di listessu nomu da u scultori Agostino di Duccio. Pinghji ancu a Santa Famiglia à a tribuna ditta Tondo Doni. A Signuria li cunfida un'affrescu in a Sala di u Cunsigliu, A Battaglia di Cascina - ditta i Bagnadori - chì ni rializarà u cartonu, ma mai l'affrescu. Liunardu da Vinci devi ancu effittuà a Battaglia d'Anghiari in listessa sala, senza più successu.

A Pietà Rondanini, Casteddu di i Sforza, Milanu.

Michelanghjulu hè di novu chertu in Roma, di marzu 1505, da u nuveddu papa Ghjuliu II chì l'incaricheghja di rializà a so cappedda, un mausuleu grandiosu in a basilica San Petru. Michelanghjulu passa un annu à Carrara par circà i blocchi di u marmaru u più parfettu. Michelanghjulu travagliarà mentri quaranta anni senza ultimà a tomba chì, dopu à un prugettu iniziali di quaranta statui, si cumpiarà incù setti statui frà i quali quidda di Mosè. U papa dicidi in u 1506 di attribuiscia i so fondi in priurità pà a ricustruzzioni di a basilica San Petru cunfidata à l'architettu Bramante, quist'ultimu avendu prufittatu di l'assenza di u so cunfrateddu pà vincia i favori di Ghjuliu II, prubabilamenti par ghjilusia siont'è Ascanio Condivi. Di ritornu di Carrara, Michelanghjulu cheri indarru u rimborsu di i so spesi. U 17 di aprili 1506, a vighjilia di a punitura di a prima petra di a basilica, fughji Roma par rifughjà si à Firenza. Ma, dopu parechji inghjunzioni papali, devi fà alligenza davanti à Ghjuliu II di nuvembri 1506 à Bologna induva eddu ricevi l'assuluzioni. Rializeghja tandu è mentri un annu a statua in bronzu di Ghjuliu davanti à a cattidrali di Bologna. 'Ssa statua sarà distrutta po fusa dopu à u ritornu di i Bentivoglio in Bologna in u 1511.

Michelanghjulu ripiglia u prugettu di a cappedda, eppuri, sottu à a dirizzioni di Ghjuliu II, devi sempri intarrompa u so travagliu cù u fini di effittuà numarosi altri tacchi. A più celebra trà eddi hè a pittura munumintali di u sulaghju di a cappedda Sistina chì li piglia quattru anni di a so vita (1508 -1512). Bramante, inchetu di u ritornu in grazia di Michelanghjulu, hà sughjiritu à Ghjuliu II 'ssu prugettu chì, n'hè sicuru, si suldarà da un fiascu. U 8 di maghju 1508, l'artista firma u cuntrattu prividendu a rialisazioni d'affreschi rapprisintendu i Dodici Apostuli in i pindini è i mutivi urnamintali in i parti chì fermani. Annantu à a richiesta di Michelanghjulu chì cunsidareghja u sughjettu troppu povaru, è aiutatu da i tiolughi di a corti papali, rializeghja l'affreschi di i novi storii cintrali raprisintendu l'episodii di a Genisi, l'umanità ante Legem, innanzi à a leghji di Mosè. In i so Puemi, discrivi 'ssi quattru anni com'è estremamenti difficiuli. A cappedda hè aparta u ghjornu di i Santi di 1512, in l'entusiasmu generali.

In u 1513, u papa Ghjuliu II si ni mori. Malgradu i so friquenti disputi, 'ssu capu di a Ghjesgia fù un amiconu di Michelanghjulu è avia par eddu un fondu rispettu. U so succissori Leonu X, un Medici, cheri à Michelanghjulu di tarminà a facciata stiriori di a basilica San Lorenzu di Firenza è di adurnà la di sculturi. Accetta à contracori, in faci i piani, ma hè incapaci di acceda à 'ssa dumanda : a facciata di l'edifiziu hè firmata nuda sinu à oghji. Dopu à a morti di Leonu X, l'austeru papa Adrianu VI ùn hà nisciuna cumanda par eddu.

Di ritornu in Firenza, da u 1519 à u 1531, Michelanghjulu rializeghja pà i Medici a Sagrestia Nuova ("sacristia nova"), una di i Cappeddi Medicei, induva eddu sculpisci in particulari i cappeddi di i duchi Lorenzo è di Giuliano prima di lascià tarminà l'insemu da i so elevi (in particulari Montorsoli). Mentri listessu sughjornu, a famiglia fiurintina li cumanda a bibbiuteca Laurenziana, distinata à accoglia i libra di Larenzu u Magnificu : principiata in u 1524, ferma incumpiita à u mumentu di a partenza di l'artista è ùn fù tarminata chì trà 1551 è 1571 da Ammanati.

A Cappedda di Michelanghjulu in a basilica Santa Croci di Firenza.

In u 1527, i citatini di Firenza, incuraghjiti da u sacchighjamentu di Roma, riboccani i Medici è ristureghjani a Ripublica. Un sediu di a cità suvita, induva Michelanghjulu veni in aiutu à a so Firenza amata travagliendu annantu à i furtificazioni di a cità in u 1528 è 1529. A cità casca in u 1530 è u regnu di i Medici hè ristauratu.

In u 1532, Michelanghjulu volta à Roma dopu à un sughjornu di parechji anni in Firenza, in cori di u quali avia pigliatu partitu contru à u papa in u cunflittu incù l'imperatori Carlu Quintu ; Climenti VII li avendu pardunatu, li cheri di pinghja i dui mura latirali di a cappedda Sistina. Divia raprisintà ci a Caduta di l'anghjuli ribeddi è u Ghjudicamentu ultimu. Guasgi subitu subitu, si metti à u studiu pà rializà 'ssu prugettu smisuratu. Climenti VII essendu morti in u 1534, pensa à rinuncià à 'ssu travagliu pà ripiglià a Cappedda di Ghjuliu II quandu u papa Paulu III ci s'upponi è u numineghja in 1535 architettu, pittori è scultori di u Vaticanu. L'affrescu di u Ghjudicamentu ultimu annantu à u muru d'altari fù sola rializatu par ùn essa finalmenti ultimata chì in u 1541.

In u 1535, scontra à Tommaso dei Cavalieri incù u quali eddu avarà una "amicizia amurosa" com'eddi u svelani i so puemi. Scontra ancu Vittoria Colonna, incù a quali eddu hà longhi cunvarsazioni è in a quali eddu vedi una figura divina. Hè edda chì l'avvicina di l'uriintamenti irenichi di u gruppu di i Spirituali ispirati da u cardinali Reginald Pole.

U prugettu di a cappedda di Ghjuliu II diventa un mausuleu cuntinendu un simpliciu cenutafiu in a basilica Santu Petru in Vinculi in u 1545, veni à dì quaranta anni dopu a cumanda iniziali.

À parta di 1546, hè numinatu architettu di a basilica San Petru. Riveni à u pianu in croci greca prupostu da Bramante è simplificheghja u domu, dendu li un aspettu più lebbiu. In u 1561, u papa Piu IV li cunfida a custruzzioni di a basilica Santa Maria di l'Anghjuli è di i Martiri in i Caldani di Diuclezianu, un'opara ch'eddu ùn pudarà purtà à u so termini.

Michelanghjulu ferma attivu insin'à a fini di a so vita, pigliendu parti à a vita artistica in i so tempi, cunsigliendu è ricumandendu tali o tali di i so discepuli, in patriarca dighjà invaditu da u so mitu. Sei ghjorna innanzi a so morti, travaglia dinò à a Pietà Rondanini. Mori, à Roma, u 18 di frivaghju 1564 à l'ità di uttanta ottu anni, in prisenza di numarosi medichi è amichi i più intimi, primamenti Tommaso dei Cavalieri. Siont'è i so vulintà, u so corpu hè rimpatriatu u 29 di marzu à Firenza, induva eddu hè intarratu in a basilica Santa Croci incù l'onori naziunali. I so funarali (urganizati da una cummissioni medicea cumposta da i pittori Bronzino è Vasari è di i scultori Cellini è Ammanati, i grandi teli dicurativi chì servini à l'esequi sulenni essendu pinti da Santi di Tito, l'urazioni funebra essendu prununciata da Benedetto Varchi) chì sò l'ughjettu di un ricuparu puliticu, riligiosu, instituziunali (sò l'uccasioni di u lanciu di l'Accademia di u disegnu di Firenza) è vasarianu, sughjellani u statutu aghjuntu da l'artistu è cunsacrani u so mitu. A so vita hè discritta in Le Vite di Giorgio Vasari è a Vita di Michelanghjulu d'Ascanio Condivi.

Gaspard Becerra è Bastiano da Sangallo funi i so elevi.


Vita privata[mudificà | edità a fonte]

Disegnu di Michelanghjulu rapprisintendu Zeus è Ganimedi, coppiu pederasticu archetipali dapoi a Grecia classica.

S'è l'omusissualità di l'artistu ùn faci più misteru oghji è ùn poni più prublema, ùn ni hè à longu micca statu listessa. Tandu chì a nudità di i corpi di u Ghjudicamentu ultimu di a cappedda Sistina hè stata castamenti ricuparta da Daniele da Volterra, cugnumatu Il Braghettone, a sissualità di Michelanghjulu hè statu pudicamenti nascosta. Ascanio Condivi, u so prima biugrafu, prifirendu lascià l'imaghjina di un omu asissuali pà chì voli senta la cusì, ma mori chjara pà chì hà lettu Platonu, scrivi :
« Eiu l'aghju à spessu intesu argumintà è discorra annantu à l'amori è aghju amparatu da i parsoni prisenti chì ùn ni parlava micca altrimenti chì siont'è ciò chì si leghji in Platonu. Ùn socu micca ciò ch'eddu dici Platonu, ma socu bè chì avendu à longu è mori intimamenti praticatu Michelanghjulu, è ancu eiu l'aghju fattu, ùn aghju mai intesu escia da a so bocca ch'è i paroli mori unesti è capaci à riprima i desiderii srigulati è senza frenu chì pudariani nascia in u cori di i ghjovanotti. »
Giorgio Vasari hè un pocu di menu cripticu in Le Vite :
« Sopra tutti l'altri, senza paragonu, amò Tommaso dei Cavalieri, ghjintilomu rumanu, ghjovanu è passiunatu par l'arti. Feci annantu à un cartonu u so ritrattu grandezza natura, u solu ritrattu ch'eddu aghji disignatu : chì t'avia orrori di cupià una parsona viva, almenu ch'edda ùn fussi di un'incumparevuli biddezza. »

Opari[mudificà | edità a fonte]

Puemi[mudificà | edità a fonte]

À a fini di a so vita, Michelanghjulu si faci ancu pueta ed hè ricunnisciutu com'è unu di i più grandi frà i so umologhi taliani, dopu à Petrarcu è Danti. Hà scrittu più trè centu puemi, sunetti è madrigali, datevuli da u 1507 à u 1560, d'ispirazioni à spessu umanista. Parechji di 'ssi sunetti sò stati missi in musica, in particulari da Benjamin Britten (Setti sunetti di Michelanghjulu) è Dmitri Chostakovitch. 'Ssi puemi, inediti da vivu, sarani publicati da u so nipoti, Michelanghjulu u Ghjovanu, in u 1623.

Siont'è u pueta è criticu litterariu inglesu John Addington Symonds, Michelanghjulu u Ghjovanu avaria travistitu - par raghjoni di cunvinienza - certi prunomi cù u fini di mascarà l'amori chì Michelanghjulu sprimava in i so sunetti à l'incontru di Tommaso di Cavalieri (versu 1509 -1587), di trenta quattru anni più ghjovanu.

Hè à a puitessa Vittoria Colonna chì s'hà à longu attribuitu u rollu di distinatariu. È Mézières ùn faci micca eccezzioni, stunendu si di u linguaghju innamuratu addirizzatu à un masciu è prifirendu veda ci l'ammirazioni travistita pà una donna di lettari :
« L'oscuru Tumasgiu Cavalieri ùn hè verusimilamenti chì un prestanomu. A parsona si dumanda tandu quali edda hè a parsona à a quali Michelanghjulu si cridia ubbligatu di ùn trasmetta a sprissioni di u so pinsamentu ch'è par via di un intarmidiariu. Nisciunu nomu d'omu ùn si prisenti à u spiritu ; d'altrondi, si eddu si trattava di un omu, parchì tantu misteru? A parsona ùn hè tinuta à tali pricauzioni ch'è in una currispundenza incù una donna. Una volta annantu à 'ssa pista l'imaginazioni cammina. A data di a prima lettara addirizzata à Tumasgiu Cavalieri (1u ghjinnaghju 1533) currispondi pricisamenti à l'ebbica induv'eddi ani pussutu cumincià i primi rilazioni di Michelanghjulu è di Vittoria Colonna. »

Disegni[mudificà | edità a fonte]

I so disegni sò cunsirvati à a National Gallery of Art di Washington D. C., in u museiu di u Louvre in Parighji. Si pò nutà, in particulari, a Cacciatura di Ganimedi, di 1533, annu induva eddu scontra à Tomasso di Cavalieri, cunsirvatu à u Fogg Art Museum di Cambridge è a Santa Famiglia acquistata da u Getty Center di Los Angeles.

Dipinti[mudificà | edità a fonte]

  • U Straziu di Santu Antonu (versu 1487 -1488), à u Kimbell Art Museum, à Fort Worth (Texas)
  • A Verghjina incù u Ziteddu, San Ghjuvan Battisti è quattru anghjuli (mezu di l'anni 1490), tempera è oliu annantu à piobbu, 105 x 76 cm, Naziunali Gallery, Londra 23
  • Missa à a cappedda (versu 1500 -1501), National Gallery, Londra (opara incumpiita)
  • A Santa Famiglia à a tribuna, ditta Tondo Doni (1504), museiu di l'Uffizii di Firenza

Sculturi[mudificà | edità a fonte]

Davidi, situatu à a Gallaria di l'Academia, in Firenza.
  • Mosè, Cappedda di Ghjuliu II, basilica San Petru in Vinculi, Roma
  • A Verghjina à a scalinata (versu 1491) (Casa Buonarroti di Firenza)
  • A Battaglia di i Centauri è di i Lapiti (versu 1492) (Casa Buonarroti di Firenza)
  • Crucifissu di u cunventu Santu Spiritu (1492) (basilica Santu Spiritu di Firenza)
  • Baccu (museiu naziunali di u Bargello di Firenza) (1496 -1497)
  • A Pietà (1499) (basilica San Petru di Roma)
  • Davidi (1501) (Gallaria di l'Accademia di Firenza)
  • Quattru statui di santi par l'altari Piccolomini di a cattidrali di Siena (1501 -1504)
  • A Verghjina di Bruges (1504) (ghjesgia Notre-Dame di Bruges)
  • Tondo Pitti (versu 1504 -1505) (Bargello di Firenza)
  • Cappedda di Ghjuliu II (rializata in sei periudi : 1505, 1513, 1516, 1525 -1526, 1532 è 1542) :
  • Mosè (versu 1513 -1515) (basilica San Petru in Vinculi di Roma) - Mosè figura purtendu i corri è 'ssa ripprisintazioni hà fattu dibatti annantu à una gattiva intarpritazioni di i testi biblichi annantu à un'aura o i raghji ;
  • U Schiavu ribeddu (1513 -1516) (museiu di u Louvre di Parighji) ;
  • U Schiavu murenti (1513 -1516) (museiu di u Louvre di Parighji) ;
  • U Geniu di a Vittoria (versu 1532 -1534) (Palazzu Vecchiu di Firenza) ;
  • Ghjovanu Schiavu, Schiavu barbutu, Schiavu Atlas, Schiavu svighjendu si, (1513 ; 1519 -1535) (Gallaria di l'Accademia di Firenza) ;
  • Racheli (1545) ;
  • Leah (1545).
  • Cappedda di Ghjulianu di Medici (1478 -1516) (Sagristia Nova di Firenza)
  • Cappedda di Larenzu II di Medici (1492 -1519) (Sagristia Nova di Firenza)
  • Cappedda di Paulu III (basilica San Petru di Roma)
  • Bustu di Brutus (1539 -1540) (Bargello di Firenza)
  • A Pietà à i quattru figuri (1550) (Museo dell Opera del Duomo di Firenza)
  • A Pietà Rondanini (principiata in u 1552) (Casteddu di i Sforza di Milanu) ;
  • Quattru Schiavi, emerghjendu ognunu di u so bloccu di marmaru in statui incumpiiti, à a Gallaria di l'Accademia di Firenza ;
  • A Pietà di Palestrina (1553 -1555) (Gallaria di l'Accademia di Firenza) à Palestrina insin'à 1940.


Noti[mudificà | edità a fonte]

  1. 'Ss'articulu pruveni in parti da a wikipedia in francesu.

Articuli cunnessi[mudificà | edità a fonte]

  • Lista di l'opari di Michelanghjulu
  • Casa Buonarroti (museiu Michelanghjulu di Firenza)