Medea

À prupositu di Wikipedia
Medea in un dipintu di Evelyn Di Morgan

Medea (da u grecu: Μήδεια, Mèdeia) hè una figura di a mitulugia greca, figlia di Eeta, rè di a Colchidi, è di Idia. Era inoltri nipoti di Eliu (sicondu altri fonti di Apollu) è di a maga Circi, è com'è quist'ultima era dutata di puteri magichi. Inveci sicondu a variazioni di u mitu (Diodoru Siculu), u soli, Eliu, ebbi dui figli, Persi è Eeta. Persi ebbi una figliola, Ecati, putentissima maga, chì l'uccisi è più tardi si cunghjunsi incù u ziu Eeta. Da 'ss' unioni sariani nati Circi, Medea è Egialpu.

Mitu[mudificà | edità a fonte]

Medea, Figlia di Eeta, rè di a Colchidi, hè unu di i parsunaghji più celebri è contruversi di a mitulugia greca. U so nomu in grecu significheghja "astuzii, scaltrezzi"; infatti a tradizioni a discrivi com'è una maga dutata di puteri tuttu à fattu divini. Quandu Ghjasonu ghjunghji in Colchidi incù l'Argunauti à a ricerca di u Veli d'oru custuditu da un feroci è terribuli dragonu à contu di Eeta, edda si ni innamora pirdutamenti. È par aiutà lu à righjunghja u so scopu ghjunghji à uccida u frateddu Apsirtu, sparghjendu ni i povari resti daretu ad edda dopu essa si imbarcata nantu à a navi Argu incù Ghjasonu, divintatu u so sposu. U babbu, cusì, truvendu si custrettu à raccoglia i membra di u figliolu, ùn riesci à righjunghja a spidizioni, è l'Argunauti torrani à Iolcu incù u Veli d'Oru. U ziu di Ghjasonu, Pelia, rifiuta tuttavia di cunceda u tronu à u nipoti, com'è avia prumissu in pricidenza, in cambiu di u Veli: Medea tandu sfrutta i so probbii abilità magichi è incù l'ingannu si rendi prutagonistu di novi atrucità par aiutà l'amatu. Cunvinci infatti i figlii di Pelia à somministrà à u patri un "pharmakòn", dopu avè lu fattu à pezzi è budditu, chì l'avaristi ringhjuvanitu cumplitamenti: dimostra a validità di a a so arti ripurtendu un beccu à a cundizioni di agneddu, dopu avè lu sminuzzatu è budditu incù arbi magichi. I figloli ingenui si lasciani ingannà è pruvocani cusì a morti di u babbu, trà atroci suffrenzi: Acastu, figliu di Pelia, piitusamenti sippiddisci quiddi povari resti è bandisci Medea è Ghjasonu da Iolcu, custringhjendu li à rifugià si à Corintu, induva si spusarani. Dopu deci anni, parò, Creonti, rè di a cità, voli dà a so figliola Glauci in sposa à Ghjasonu, uffrendu cusì à quist'ultimu a pussibilità di succissioni à u tronu. Ghjasonu accetta, abbandunendu cusì a so moglia Medea. Vista l'indiffarenza di Ghjasonu di fronti à a so addispirazioni, Medea medita una trimenda vindetta. Finghjendu si rassignata, manda in donu un manteddu à a ghjovana Glauci, a quali, ùn sapendu chì u donu hè pienu di vilenu, l'indossa par dopu mora frà dulori strazianti. U babbu Creonti, accorsu in aiutu, tocca anch'eddu u manteddu, è si ni mori. Ma a vindetta di Medea ùn finisci quì. Sicondu a tragedia di Euripidi, par assicurà si chì Ghjasonu ùn aghji discindenza, uccidi i figlii (Mermero è Feri) avuti incù eddu.

Fughjita à Atena, à bordu di u carru di u Soli trainatu da dragona alati, Medea sposa Egeu, da u quali hà un figliu, Medu. À eddu Medea voli lascià u tronu di Atena, finch'è Teseiu ùn ghjunghji in cità. Egeu ignora chì Teseiu sii so figliolu, è Medea, chì vedi ostaculati i so piani par Medu, sughjirisci à u maritu di uccida u novu vinutu duranti un banchettu. Ma à l'ultimu istanti Egeu ricunnosci u so figliolu, è Medea hè custretta à fughja di novu. Torra in a Colchidi, induva si ricunghjunghji è si appacifica torra incù u babbu Eeti.

A Medea di Ovidiu[mudificà | edità a fonte]

Ovidiu tratta di u mitu di Medea in dui distinti opari: l'Heroides è i Mitamurfosi. In u prima testu hè a donna à parlà circhendu di cummova u maritu, ma u racontu si intarrompi prima di u cumpiimentu di a tragedia è u so cumplitamentu hè pussibuli à u littori solu à traversu a mimoria litteraria. A Medea di i Mitamurfosi hè ben diffarenti: edda oscilla trà raghoni è furori, ripigliendu, almenu in parti, a ghjovana turmintata da i rimorsi di Apolloniu Rodiu, divisa trà u babbu è Ghjasonu. Medea si divisa trà incertezza, paura, cummuzioni è cumpassioni. A mitamurfosa avveni in modu ripintinu è hè pussibuli di rintraccià la à traversu u cunfrontu trà a scena di l'incontru incù Ghjasonu in u boscu sacru è u ringhjuvanimentu di u babbu di l'amatu: si in u prima casu apparisci com'è un medicu anticu, in u sicondu improda esplicitamenti a parola "arti" (vv.171-179) mustrendu si com'è una vera strega. Ancu Ovidiu riprendi a scena di u carru, prisenti dighjà in Euripidi è successivamenti in Seneca, ma s'è in quisti dui casi l'episodiu hè inseritu à a fini di u racontu, Ovidiu u culloca à a mità di a narrazioni: in tali modu Medea perdi i so qualità umani è u mondu riali cedi u postu à quiddu fantasticu. À l'iniziu di a "Metamurfosi", Medea hè a prutagonista assuluta, ma pianu pianu cessa di essa un'eruina in a quali u littori pò identificà si è diventa un parsunaghju chì apparisci è sparisci com'è par magia. A tragicità di u finali ùn hè sfruttata à u massimu: Medea hè diventata una vera strega è cusì ùn soffri di l'infanticidiu cummissu nè pudaristi soffra di un' iputetica punizioni.

A Medea di Draconziu[mudificà | edità a fonte]

In a parti intruduttiva Draconziu afferma di vulè fonda tutti i mutivi tipichi di u mitu di Medea; u faci invuchendu a Musa Melpomeni è a Musa Caddiopi. Medea è Ghjasonu appariscini tutti mossi da u distinu è da a vulintà di i dii, liati com'è sò à i scontri trà Veneri è Diana. Infatti a dea di a caccia sintendu si tradita par u matrimoniu di a so sacirdutessa scaglia una malidizioni contr'è edda, da a quali si snudarà a morti di u maritu è di i figli. À l'iniziu Medea hè discritta com'hè una "virgo cruenta", ma veni difinita com'è maga solu à u versu 343. Carattaristica di quistu racontu hè chì hè a donna à arrubà u veli d'oru dunendu lu dopu à Ghjasonu, chì apparisci duranti tutta a narrazioni com'è una figura passiva. Ancu quandu entra in scena Glauci l'eroi hè semplici ughjettu di u desideriu, chì a ghjovana uttinarà ancu à costu di rompa u liamu matrimuniali chì u vincola. Tremindù donni trasgridiscini cusì i normi murali: da un latu Medea tradisci a dea Diana, da l'altru Glauci porta à u tradimentu Ghjasonu. Duranti i nozzi l'attinzioni si cuncentra nantu à u coppiu mentri Medea pripara a vindetta: sarà edda à dunà à Glauci a curona da a quali pigliarà focu l'intreiu palazzu. Ma u puntu culminanti di a tragedia hè u sacrifiziu chì Medea offri à Diana: i so figloli, postu chì l'infanticidiu ùn hè più cundottu par vindetta, ma com'è richiesta di pardonu. In a scena finali l'autori riprendi l'episodiu di u carru, ma sta volta u bulu di a donna hà valori semanticu è micca narrativu: Medea si riunisci à Diana è ritorna a "virgo cruenta" di l'iniziu di a narrazioni, lascendu à terra tuttu ciò chì era sempri liatu à Ghjasonu.

Da veda[mudificà | edità a fonte]